Karacaabad Karacaova Türk yerleşimi

 Selanik Sancağı Karacaova bölgesine Türk yerleşimi, Osmanlı döneminden önce 1100 yılları Hristiyan Peçenek, Kuman, Uz, Osmanlı dönemi 1600 yılları itibari ile Evladı fatihan tımar sistemi ile yerleşen asker ve memur aileler, Konyarlar, Yörükler ve çalışmak için gelip yerleşen veya evlilikler sonucu Müslüman Arnavut, Boşnak, Arap, Mısırlı, Tatar, bu bilgilerin Bizans ve Osmanlı kayıtları mevcuttur. 

KARACAABAD KARACAOVADA BİZANS VE OSMANLI DÖNEMİNDE TÜRK YERLEŞİMİ BELGELİ YAZILI KAYNAKLARDAN

 .

Konyarlar Evladı Fatihan 

Konyar'lar 16. yüzyılın başında Bizans döneminde adı Moglena'ya Osmanlı döneminde adı Karacaova'ya göç ederken, Fatihan'lar ülkede daha da uzun süredir yaşıyor. İkincisi, Makedonya'yı fetheden Fatihanlar ordusunun torunlarından oluşuyor. Sultan Mahmud'un Türk reformuna kadar ve oğlu Mecid'in saltanatının başlangıcında özel bir şef tarafından yönetildiler. Bu saygınlık, Zirim Başi adı verilen, fatihlerin generalinin soyundan gelen bir ailede kalıtsaldı.

Bu Fatihanların özel ayrıcalıkları ve vergi muafiyetleri vardı, bu yüzden uzun süre karışmadan kaldılar. Türk reformunun başlamasından bu yana, yani. Ancak yaklaşık 50 yıl önce Konyarlarla karışmaya başladılar. Bu iki Asyalı halk da kendilerini Moglena'nın  Karacaova 'nın meşru yerlileri olarak görüyor;

Alman bilim adamı  Hahn, Moglena Karacaova toprağının zaten çok kutsanmış olan Makedonya'daki en verimli toprak olduğunu söylüyor; Bu aynı zamanda bu kadar küçük bir alanda, yani mil kare başına yaklaşık 9-10 köy ve mezranın neden 54 köy ve mezranın var olabileceğini de açıklıyor. Buradaki birçok tarla yılda üç kez ürün veriyor. İklimi çok sağlıklı ve sayısız noktada köpüren kaynak suyu nadir kalitede.

Kaynak alıntı bilgiler

Johann Georg von Hahn :

Alman bilim adamı 

ÖZGEÇMİŞ 

Arnavutluk araştırmalarının babası Johann Georg von Hahn (1811-1869) Frankfurt am Main'de doğdu ve Giessen ve Heidelberg'de hukuk okudu. 1834-1843 yılları arasında yeni kurulan Yunanistan Krallığı'nın hukuki makamlarında çalıştı. 1844'ten 1847'ye kadar Atina'daki Prusya konsolosluğunu temsil etti ve ardından Janina'daki Avusturya konsolosluk yardımcılığına transfer oldu ve burada Arnavutlarla temasa geçti ve Arnavutça öğrenmeye başladı. Sonunda 1851'de Siros adasına Avusturya konsolosu olarak atandı. Hahn, Janina'da geçirdiği yıllarda Arnavutluk'u gezdi ve Arnavut tarihi, filolojisi ve folkloru hakkında bilgi topladı. Bu büyük miktardaki materyal, multidisipliner Arnavut çalışmalarının temellerini atan ufuk açıcı üç bölümlük “Albanesische Studien” (Arnavutluk Araştırmaları), Jena 1854'te yayınlandı. Aynı zamanda “Griechische und albanesische Märchen” (Yunan ve Arnavut Halk Masalları), Leipzig 1864 ve Balkanlar'daki seyahatlerini anlattığı “Reise von Belgrad nach Salonik” (Belgrad'dan Selanik'e Yolculuk), Viyana 1861, ve “Reise durch die Gebiete des Drin und Vardar” (Drin ve Vardar Bölgesinde Yolculuk), Viyana 1867, 1869. “Albanesische Studien”den alınan aşağıdaki metin, von Hahn'ın Orta Arnavutluk'ta 1869'da yaptığı keşif gezisinin anlatımıdır. 1850.

Waldkampf'tan Anton Tuma

 Yazar

 Doğum: 24 Nisan 1842, Viyana, Avusturya

 Ölüm tarihi ve yeri: 4 Ağustos 1912

 Kitapları

Yunanistan, Makedonya ve güney Arnavutluk veya: Güney Balkan yarımadası.  Anton Tuma von Waldkampf'ın askeri-coğrafi, istatistiksel ve savaş tarihi sunumu,

 

M. Tayyib Gökbilgin (1907 - 2 Haziran 1981), Türk Osmanlı tarihçisi

Eserleri 

XV-XVI. Asırlarda Edirne ve Paşa Livâsı, Vakıflar-Mülkler-Mukataalar - 1952

Rumeliʼde Yürükler, Tatarlar ve Evlâd-ı Fâtihân - 1957

Millì mücadele başlarken - 1959, 1965

Trabzon Livası[2]

Kanunî Sultan Süleyman

Milli mücadele başlarken: mondros mütarekesi'den büyük millet meclisi'nin açılmasına - 1965

XV.-XVI. asırlarda Edirne ve Paşa livâsı: vakıflar, mülkler, mukataalar - 1952

Osmanlı-Macar İlişkileri-Avrupada İktidar Mücadelesi: Avrupa'da İktidar Mücadelesi: Avrupa'da İktidar Mücadelesi

Osmanlı Müesseseleri Teşkilâtı ve Medeniyeti Tarihine Genel Bakış - 1977

Osmanlı İmparatorluğu medeniyet tarihi çerçevesinde Osmanlı paleografya ve diplomatik ilmi - 1979

Atatürk ve Türk Milleti - 2023

Osmanlı arşivleri, müdevver defterleri, 1831 yılı nüfus sayımları, tasfiye talepnameleri 

KARACAOVA DA 1100 YILLARINDA BİZANS DÖNEMİNDE TÜRKLER

Peçenekler Kumanlar Uzlar 

ALINTIDIR 

İSTANBUL ÜNiVERSiTESi EDEBiYAT FAKÜLTESi 

TARIH ARAŞTIRMA MERKEZI 

HAÇLI SEFERLERi 

ve 

Xl. ASIR.DAN GÜNÜMÜZE HAÇLI RUHU 

SEMiNERi 

26-27 MAYIS 1997 

BiLDiRiLER 

EDEBİYAT FAKÜLTESİ BASIMEV! 

!STANBUL 1998

Rumeli'de Osmanlı öncesi Türk unsurunun varlığı ve faaliyet-

lerinden sadece Bizans, Latin, Rus ve diğer yabancı kaynaklar ve 

tarihçiler değil, Türk tarihçiler de söz etmektedirler. Bunlardan 

A. N. Kurat'ın Peçenek Tarihi'nin 227. sahifesinde açlılar seferi 

esnasında, Bizans ülkelerini Latinlere karşı müdafaa ve muhafaza 

eden Bizans kuvvetlerinin bilhassa Peneçeklerden teşekkül ettiğinin 

bilindiğini>> yazıp, 228. sahifede; Peneçeklerin devamını Evrenüz 

Beye kadar bağlaması ilginçtir: «-Türk kavimleri pek erkenden 

Balkan yarımadasına yerleşmişlerdi. Türk zümresinin bilhassa 

Vardar ovasında iskan edilmiş olmaları enteresandır; IX. asır or-

taları Bizans imparatorlarından Theophil İran seferinden döner-

ken bir Türk kabilesini beraberinde götürmüş, ve aşirete izafeten 

ehı·in de Vardar adı almış olması kuvvetle muhtemeldir. Bizans 

ordusunda Vardaryotların mühim bir rol aynadıkları malumdur; 

bu Türklerin kilise teşkilatında da kendilerine mahsus yerleri vardı. 

Bu suretle Vardar ovası X. asırdan itibaren kalabalık bir Türk 

ahalisinin yurdu olmuştu. XI. asır zarfında, muhtelif zamanlarda, 

buraya -bilhassa  Bizans döneminde bölgenin adı Moglena  Osmanlı döneminde adı Karacaova civarına- Uzlar ve Peçenekler yerleş-

tirilmişti. Osmanlı Türklerinin Balkan yarımadasını zapt ederken. 

en mühim kumandanlardan, Evrenüz Bey Vardar boyunda yerleş-

mişti. Bunun böyle olması gelişi güzel yapılan bir iş değildir. Evre-

nüz Bey'in Vardar boyunda Türklüklerini henüz kaybetmemiş olan 

eski Türk. ahalisini bulduğu muha:kkaktır . 

12 A. N. Kurat, a.g.e., s. 259. 

13 A. N. Kurat, a.g.e., s. 227-229.

· A. N. Kurat yukarıda sunulan bilgileri birkaç kaynağa dayan-

dırinaktadır. Bunlar Laopikos Chalkokandyles, Zonaras, Chalan-

don vb. dir1.1 . 

Burada akla ilk gelen sual şu olabilir: 29 Nisan 109l'de Le-

bunium muharebesini kaybeden Peçenekler yok olmadılar mı? 

Cevap: Hayırdır, çü.nki hiçbir kavim veya milletin bir meydan 

mtiharehesi ile yok olmayacağıdır. Savaşçıların bir kısmı ölür, bir 

kısmı kaçar, bir kısmı esir düşer. Ancak bu savaşçıların kaderidir. 

Oysa onların uzakta aileleri, köyleri ve öteki yerleşim yerleri savaş-

tan sonra devam eder. Nitekim ünlü tarihçi Zonaras XII. asrın 

ortalarında yazdığı eserinde, kendi zamanında Makedonya'daki 

Moglena'da  Karacaova da Peçeneklerin yaşadıklarını ve «Moglena Peçenekleriıı 

adı ile tanındıklarını yazıyor . Onlara toprak verilmiş, çiftlikle 

meşgul olmaları emredilmişti; bunun mukabilinde kendilerinden 

BiZans ordusu için atlı kıt'alar teşkil edilmişti. Birinci Haçlı or-

dusu, Balkan yarımadasından geçerken 1106 yılında Norman kralı 

Boemund'un eline Peçenek esirlerinin düştüğunü görüyoruz. Boe-

mund altı kişiyi, kıyafetlerini hiç değiştirmelçsizin derhal Roma'ya 

Papa'ya gôndermişti; burada gaye Bizans imparatorunun Hıristi-

yanlara karşı (<barbarları kullandığını» göstermektP6 • 

Görünen o ki, Peçenekler 1091'de Lebunium muharebesinden 

sonra yok olmamışlar, 1106'da bazıları yine Haçlılara karşı savaş-

a~ta ve Roma'ya-Papa'ya gönderilmektedirler. Ancak bunlar sa-

dece Haçlılarakarşı değil, 1122'de müstakilen yaşayan Peçenekler 

Bizans üzerine büyük hücumlara geçmekte, 1152'de Tuna'yı ge-

çerek Filibe'ye kadar ilerlemektedirler. Tuna boyundaki Bizans 

arazilerine Peçeneklerin hücumları 1154, 1161-1171 ve 1197'de ka-

yıtlara geçm ştir . 

. -.. ·Bizans kayıtlarının . yanı sıra, Peçenekler Macar Tarihinde de 

önemli bir yer almaktadırlar, çünki Peçenek başbuğlarından birisi 

-Samuil Aba XI. asırda Macar tahtını bile işgal etmişti. Harbe gi-

14 Laonikos Chalkokandyles, Darko tab'ı, I, .s. 204. Bonn tab'ı, s. 218. 

15 John Zonaras, CiJıan Tarilii, 118'e kadar, ili (BO'nn 189·7). 

16 F. ıOhalandon, Essai sur le regne d'Alexis ler Comnene. Paris 1900; 

L'empitre grec ... , ve benzer.i eserlerine, 'Özellikle, Histoire de ıa premwre croi-

sade) iba§lıklı ıkitabma bk

Konyarlar Karacaova'da kaynak belgelerden alıntıdır

 Konyar'lar 16. yüzyılın başında Bizans döneminde adı Moglena'ya Osmanlı döneminde adı Karacaova'ya göç ederken, Fatihan'lar ülkede daha da uzun süredir yaşıyor. İkincisi, Makedonya'yı fetheden Fatihanlar ordusunun torunlarından oluşuyor. Sultan Mahmud'un Türk reformuna kadar ve oğlu Mecid'in saltanatının başlangıcında özel bir şef tarafından yönetildiler. Bu saygınlık, Zirim Başi adı verilen, fatihlerin generalinin soyundan gelen bir ailede kalıtsaldı.

Bu Fatihanların özel ayrıcalıkları ve vergi muafiyetleri vardı, bu yüzden uzun süre karışmadan kaldılar. Türk reformunun başlamasından bu yana, yani. Ancak yaklaşık 50 yıl önce Konyarlarla karışmaya başladılar. Bu iki Asyalı halk da kendilerini Moglena'nın  Karacaova 'nın meşru yerlileri olarak görüyor;

Alman bilim adamı  Hahn, Moglena Karacaova toprağının zaten çok kutsanmış olan Makedonya'daki en verimli toprak olduğunu söylüyor; Bu aynı zamanda bu kadar küçük bir alanda, yani mil kare başına yaklaşık 9-10 köy ve mezranın neden 54 köy ve mezranın var olabileceğini de açıklıyor. Buradaki birçok tarla yılda üç kez ürün veriyor. İklimi çok sağlıklı ve sayısız noktada köpüren kaynak suyu nadir kalitede.

Kaynak alıntı bilgiler

Johann Georg von Hahn :

Alman bilim adamı 

ve Arnavutluk araştırmalarının babası Johann Georg von Hahn (1811-1869) Frankfurt am Main'de doğdu ve Giessen ve Heidelberg'de hukuk okudu. 1834-1843 yılları arasında yeni kurulan Yunanistan Krallığı'nın hukuki makamlarında çalıştı. 1844'ten 1847'ye kadar Atina'daki Prusya konsolosluğunu temsil etti ve ardından Janina'daki Avusturya konsolosluk yardımcılığına transfer oldu ve burada Arnavutlarla temasa geçti ve Arnavutça öğrenmeye başladı. Sonunda 1851'de Siros adasına Avusturya konsolosu olarak atandı. Hahn, Janina'da geçirdiği yıllarda Arnavutluk'u gezdi ve Arnavut tarihi, filolojisi ve folkloru hakkında bilgi topladı. Bu büyük miktardaki materyal, multidisipliner Arnavut çalışmalarının temellerini atan ufuk açıcı üç bölümlük “Albanesische Studien” (Arnavutluk Araştırmaları), Jena 1854'te yayınlandı. Aynı zamanda “Griechische und albanesische Märchen” (Yunan ve Arnavut Halk Masalları), Leipzig 1864 ve Balkanlar'daki seyahatlerini anlattığı “Reise von Belgrad nach Salonik” (Belgrad'dan Selanik'e Yolculuk), Viyana 1861, ve “Reise durch die Gebiete des Drin und Vardar” (Drin ve Vardar Bölgesinde Yolculuk), Viyana 1867, 1869. “Albanesische Studien”den alınan aşağıdaki metin, von Hahn'ın Orta Arnavutluk'ta 1869'da yaptığı keşif gezisinin anlatımıdır. 1850.

Waldkampf'tan Anton Tuma

 Yazar

 Doğum: 24 Nisan 1842, Viyana, Avusturya

 Ölüm tarihi ve yeri: 4 Ağustos 1912

 Kitaplar: Yunanistan, Makedonya ve güney Arnavutluk veya: Güney Balkan yarımadası.  Anton Tuma von Waldkampf'ın askeri-coğrafi, istatistiksel ve savaş tarihi sunumu,

 

M. Tayyib Gökbilgin (1907 - 2 Haziran 1981), Türk Osmanlı tarihçisi

XV-XVI. Asırlarda Edirne ve Paşa Livâsı, Vakıflar-Mülkler-Mukataalar - 1952

Rumeliʼde Yürükler, Tatarlar ve Evlâd-ı Fâtihân - 1957

Millì mücadele başlarken - 1959, 1965

Trabzon Livası[2]

Kanunî Sultan Süleyman

Milli mücadele başlarken: mondros mütarekesi'den büyük millet meclisi'nin açılmasına - 1965

XV.-XVI. asırlarda Edirne ve Paşa livâsı: vakıflar, mülkler, mukataalar - 1952

Osmanlı-Macar İlişkileri-Avrupada İktidar Mücadelesi: Avrupa'da İktidar Mücadelesi: Avrupa'da İktidar Mücadelesi

Osmanlı Müesseseleri Teşkilâtı ve Medeniyeti Tarihine Genel Bakış - 1977

Osmanlı İmparatorluğu medeniyet tarihi çerçevesinde Osmanlı paleografya ve diplomatik ilmi - 1979

Atatürk ve Türk Milleti - 2023

Moglena ile ilgili çeviri yapılarak hazırlanan bilgiler

 Moglena Karacaova Karacaabad 

219

Balkan Yarımadası'nın en güneyindeki etnografik koşullara ilişkin açıklamamı, yaklaşık 5-6 mil kare büyüklüğündeki son derece verimli ve muhteşem Moglenica Vadisi Havzası'ndaki ulusların ve dinlerin tuhaf kaleydoskopundan kısaca bahsetmeden bitiremem. Selanik'in kuzeybatısında yer alan ve Vodena'nın yaklaşık iki saat kuzeyinde başlayan Moglena manzarasına (sakinler tarafından Méglen olarak telaffuz edilir), Karadjova veya Türkçe'de kara ova denir ve yaklaşık 40 yıl önce, sakinlerinin kesinlikle hiç kimse onların kendi bölgelerine girmelerine izin vermek istemedi.

Hahn, Moglena toprağının zaten çok kutsanmış olan Makedonya'daki en verimli toprak olduğunu söylüyor; Bu aynı zamanda bu kadar küçük bir alanda, yani mil kare başına yaklaşık 9-10 köy ve mezranın neden 54 köy ve mezranın var olabileceğini de açıklıyor. Buradaki birçok tarla yılda üç kez ürün veriyor. İklimi çok sağlıklı ve sayısız noktada köpüren kaynak suyu nadir kalitede.

Geniş Selanik ovasına dar bir vadiyle bağlanan bu havzaya Vodena'nın kuzeyindeki dağlardan baktığınızda bundan daha güzel bir manzara hayal edemezsiniz. Ağaçların arasına gizlenmiş köy köy. Zemin yılın büyük bölümünde yeşildir ve ovayı çevreleyen tepelerin oluşturduğu halka, güzelliğiyle yarışmaktadır. Bölge sakinleri tarlalarını ve çayırlarını sulamak için çok sayıda küçük dere ve damlama kullanıyor.

Bu küçük coğrafyada üç farklı ırk yaşıyor; Bunların arasında Bulgarlar en kalabalık olanıdır ve yerli olarak kabul edilebilir. Ancak bu Bulgarların çoğunluğu Müslümandır. Onlardan sonra Asya'dan göç eden ve Balkan Yarımadası'nın başka hiçbir yerinde bulunmayan Juruklar geliyor. Juruken, Fatichane ve Konjar'lara (kısaca Juruken olarak da bilinir) bölünmüştür. Üçüncü yarış sonunda oluşuyor

220

bazıları aynı zamanda Müslüman olan iğdişler. Bu dar alanda her biri iki parçaya bölünmüş üç halk buluyoruz: Dinsel farklılıklar nedeniyle Bulgarlar ve Eflaklar, ulusal nedenlerden dolayı Yörükler; öyle ki aslında Moglena'daki altı farklı topluluk iyi bir uyum içinde bir arada yaşıyor.

Bulgar Moglenitlerin lehçesi, uzun süredir tecrit edilmiş olmaları nedeniyle o kadar tuhaf hale geldi ki, yabancılara çok tuhaf geliyor; yerliler onlarla gurur duyuyor ve onları özellikle erkeksi olarak görüyor.

Konjar'lar 16. yüzyılın başında Moglena'ya göç ederken, Fatichan'lar ülkede daha da uzun süredir yaşıyor. İkincisi, Makedonya'yı fetheden Fatikanlar ordusunun torunlarından oluşuyor. Sultan Mahmud'un Türk reformuna kadar ve oğlu Mecid'in saltanatının başlangıcında özel bir şef tarafından yönetildiler. Bu saygınlık, Zirim Başi adı verilen, fatihlerin generalinin soyundan gelen bir ailede kalıtsaldı.

Bu Fatichanların özel ayrıcalıkları ve vergi muafiyetleri vardı, bu yüzden uzun süre karışmadan kaldılar. Türk reformunun başlamasından bu yana, yani. Ben. Ancak yaklaşık 50 yıl önce Konjarlarla karışmaya başladılar. Bu iki Asyalı halk da kendilerini Moglena'nın meşru yerlileri olarak görüyor; Ancak hiçbiri henüz tam bir Asyalı özelliği olan Bulgarcayı öğrenmedi.

Müslüman ve Hıristiyan iğdişleri

ayrıca her ikisiyle de ilgili bir lehçe konuşun

Kelimelerin seçimi olarak telaffuz çok önemlidir

diğer Makedon Eflaklıların konuşma dili

farklılık gösterir. Öte yandan Moglenite-Eflak lehçesinde şu söz vardır:

Romanya Krallığı'nda bulunanlara çok daha benzer

ortak yerel dil. Burada iğdişler özellikle aktif

çömlekçilik sanatı ve onları özellikle yakmak

221

En kaliteli kırmızı kilden yapılmış antika şekilli sürahiler ve diğer kaplardan oluşan gerçek mücevherler.

Daha önce de belirtildiği gibi, Moglena'da mükemmel kalitede ve büyük miktarlarda kırmızı biber (kırmızı biber) üretilmektedir. 1863 yılında resmi bilgilere göre yaklaşık 300.000 kg ihraç edilmiştir. Bir diğer ihracat kalemi ise aynı yıl 100.000 kg civarında üretilen ipek kozalarıdır. Ayrıca Moglena'nın tüm mahsullerinin çevre ilçelere göre daha kaliteli olduğunu ve burada mükemmel meyve ve üzüm çeşitlerinin de yetiştiğini belirtmek gerekir.

Bütünlük adına, Yunanistan-Türkiye sınırındaki Makedon cephesinin hâlâ tartışılması gerekiyor. Konfigürasyonları genellikle her iki duruma da aynı avantaj ve dezavantajları sunar.

Sınıra yakın stratejik konuşlanma alanları da her iki tarafta da kabaca aynı. Türkiye tarafında Selanik ile Veria arasındaki Campania, Kailar havzası ve hemen arkasında son derece zengin Moglena vadisi ve son olarak da Manastır havzası.

Öte yandan sınırın Yunan tarafında Teselya'nın çok verimli ve oldukça ekili ovaları ve ikinci olarak Spercheios ve Cephissus'un aynı derecede zengin ekili vadileri yer alır; daha sonra yiyecek tedariki için Boeotia ovaları ve son olarak Euboea adası düşünüldü.

Doğal avantajlar bu nedenle stratejist içindir

Olimpos sınırının kuzeyi ve güneyi hemen hemen aynı;

Her iki taraftaki dağıtım alanının derinliği de karşılık gelir

bu savaş alanında gerçekte mümkün olan güçler

koşullar.

Selanik'in kuzeybatısında yer alan ve Makedonya'nın en mükemmel tahıl mahsullerinin yetiştirildiği Moglena vadi havzasında yılda her zaman iki, bazen de üç hasat yapılır. Burada çok miktarda ipek ve çok çeşitli biber de üretiliyor ve bunların büyük bir kısmı Sırbistan'a ve hatta Macaristan'a ihraç ediliyor. Tüm tahıllar da Mog-

lena komşu bölgelere göre daha kaliteli.

. Makedonya'daki daha kaliteli endüstriyel ürünlerden de bahsetmek gerekir: Kutsanmış Moglena Havzası'ndaki iğdişlerle üretilen kırmızı kilden yapılmış çok aranan kaliteli çömlekler, ayrıca büyük şehirlerden gelen zarif gümüş telkari işleri ve son olarak mükemmel yasemin pipoları bazen 2 m'den uzun olup çalılar çoğunlukla Vodena ve çevresinde yetişir.

Bulgar Katili Basil Efsanesi

26 ganimet ve prestij kazanmak için. Bu, 1014'te sağlam bir direnişle karşılaştığında eve dönmek olan ilk tepkisini daha iyi açıklayabilir: bağımsız bir Bulgar krallığını yok etmeye kararlı bir adamın eylemi pek de değil. Ancak, muhtemelen Herodot'un tarihlerini bilen bir generalin hilesi, imparatorun 29 Temmuz 1014'te Kleidion olarak bilinen geçitte önemli bir zafer elde etmesine yol açtı. 57 Hemen ardından imparator dramatik bir gerileme yaşadı ve Skylitzes bir kez daha tek bilgi kaynağımız oldu. Basil, Kleidion'dan bitişikteki Strumica kalesine ve yakındaki Matzoukion adlı kaleye doğru yürüdü. Ayrıca Theophylaktos Botaneiates'in komutası altında, imparatorun kendi kuvvetlerinin Selanik'e ilerlemesi için Strumica'nın yukarısındaki tepelerden bir geçit açmayı amaçlayan bir ileri kuvvet gönderdi. İlk başarının ardından Botaneiates imparatorun yanına dönmeye çalışırken pusuya düşürüldü. Skylitzes, Botaneiates'in askerlerinin çoğuyla birlikte dar bir geçitte yok oluşunu kanlı bir şekilde anlatır ve Basil'in cesaretinin o kadar kırıldığını ve geri döndüğünü, Mosynopolis'e ilerlemeden önce sadece güçlü Melnik kalesini güvence altına almak için durakladığını kaydeder. Konstantinopolis'e dönüş yolunun yarısı. Ancak burada Samuel'in öldüğü haberini aldı ve fikrini bir kez daha değiştirdi. Selanik'e geri dönerek ve oradan da Pelagonya'ya geri dönerek avantajını kullanmaya karar verdi, "Cebrail'in Bitola'daki [Bulgar] imparatorluk vakfı dışında civardaki hiçbir şeyi yok etmedi."58 Bu, Samuel'in oğlu Cebrail için bir üs gibi görünüyor. Radomir babasının yerine geçmişti ancak henüz babasının astları üzerinde otorite kuramamıştı. Basil, 1015 baharında Bulgar kalelerine erişimi koruyan iki büyük kaleye saldırmayı başardı: Vodena ve Moglena. Daha önce Basileios'a bağlılık yemini etmiş olan Vodena (modern Edessa) vatandaşları ona karşı ayaklanmış, bu nedenle şehirleri kuşatılmış, yeni bir yemin edilmiş ve baş belası sakinler Voleron'a taşınmıştı. Ayrıca Basil bölgeyi güvence altına almak için iki yeni kale inşa etti. İmparator daha sonra dikkatini kuşatılan ve duvarlar yıkılarak ele geçirilen Moglena'ya çevirdi. Üst düzey Bulgar yetkilisi ve Gabriel Radomir ile şehrin valisi Ilıca'nın yakın arkadaşı olan kavkhan Dometian teslim oldu. Silah taşıyabilenler Ermenistan'daki Vaspurakan'a nakledilirken diğerleri köleleştirildi. Basil, yeniden inşa etmek yerine Moglena'yı yerle bir etti ve yakınlardaki Enotia adlı bir kaleyi garnizona aldı.59 Bu noktada Basil, Bulgar imparatorluk unvanına sahipmiş gibi davranan John Vladislav ile temasa geçti veya onunla temasa geçti.

Samuel'in öldürülen kardeşi Aaron'un oğlu. Belirsizlik bu durumdan kaynaklanıyor

57 Yukarıya bakınız, s. 2-6. 58 Skylitze, 350-1.

59 Skylitze, 352; Pirivatrić, Samuilova država, 123. Ayrıca bkz. V. Kravari, Villes et köyleri de Macédoine

Batı, Bizans Gerçekleri (Paris, 1989), 68-70 (Vodena), 82-3 (Moglena).

33. MOGLENA'NIN ST HILARION'U (1134-64) KENDİ Piskoposluğundaki Bogomilleri Dönüştürüyor

Aziz Hilarion, 1134-64 yılları arasında Moglena'nın (Meglen) piskoposuydu. Obolensky'nin 'Bogomilizm üzerine bir çalışma için başlıca kaynaklardan biri' olarak tanımladığı Hayatı, Trnovo'nun son Bulgar Patriği Euthymius (1375-93, ölüm c. 1402) tarafından Eski Slav dilinde yazılmıştır. Yaşamın tartışmaya açık bölümlerinin tarihsel içeriği, burada alıntılanan metinde Bogomilizm hakkında söylenenler, I. Manuel'in saltanatına ait diğer kaynakların kanıtlarıyla uyumludur.

Hayatın Bulgarca metni E. Kaluzhniacki tarafından düzenlenmiştir. Bu çeviri, Sharenkoff'un Bulgaristan'da Maniheizm üzerine bir inceleme, ek 3, s. 79-80'e dayanmaktadır, ancak orijinal sözdizimini yeniden düzenleyen ve gerektiğinde çeviriyi düzelten Yuri Stoyanov tarafından Eski Slav metniyle derlenmiştir.

Kısa bir süre sonra aziz, inananlara titizlikle vaaz ve öğretiler sürdürürken, bunların önemli bir kısmının kendisine iftira atan ve kendisine komplo kuran Maniciler, Ermeniler ve Bogomiller olduğunu keşfetti; Karanlıkta, yırtıcı hayvanlar gibi Ortodoks sürüyü yağmalayıp yoldan çıkararak, dürüst yüreklileri vurmaya çalışıyorlardı. Sayılarının her geçen gün arttığını görünce büyük bir üzüntüye kapıldı ve onların inatçı dillerine son vermesi için Yüce Allah'a canı gönülden dua etti. Sık sık halkına vaaz veriyor, öğretiyordu

ve onları Ortodoks inancında güçlendirmek. Bu sözleri duyunca

1 Obolensky, Bogomiller, s. 164, not 1.

2 yani Paulikanlar.

3 Philippopolis'te Ermenilerin varlığı için bkz. AC [22(d)] ve not 10; bkz. Ayrıca

Gouillard, 'Gagik II'.

Moglena Kumanları

57

Toit tapde adam adam

1181 [2.4], her ikisi de söz konusu bölgelerde kimin yaşadığı ve çalıştığı konusunda Moglena'daki Kumanlarla ilgilidir. Kontostefanos'un kanununda pronoia sahiplerinin elinde bulunan "paroikoi evlerinden" bahsediliyor ve pronoia sahibi askerlerin ve Pankratios Anemas'ın kendilerinin Archontochorion bölgesinde fiziksel bir varlığa sahip olduklarına dair hiçbir işaret yok. Öte yandan, 1181 tarihli yasa, Kumanların Chostianes bölgesinde yaşadığını belirtiyor ve "evleri ve otlak alanları"ndan bahsediyor ve mevcut yasada "Moglena'da yaşayan" Kumanların manastırın mülküne izinsiz girdiğini ve " hayvanları için bazı hayvan barınakları inşa ettiler." Kumanların hayvan barınaklarına yapılan atıflar, bu insanların pastoral gelenekleri ışığında anlaşılabilir. Ancak üretimin ekonomik kaynaklarıyla Kontostefanos'un eylemindeki askerlerden daha yakın bir ilişkileri olduğu görülüyor. Bununla birlikte, her iki kanunun Kumanları da paroikoi'ye sahipti ve paroikoi'ye sahip olan manastırlara paralel olarak paroikoi'nin vergilerinden ve işçilik hizmetlerinden faydalanabilirlerdi.

Burada Moglena ile ilgili son bir belgeden bahsetmek gerekir; hem Lavra keşişlerinin talebini hem de III. Aleksios Angelos'un Ekim 1196 tarihli kararını (lizis) içeren iki bölümlü bir belge. Keşişler imparatora sahip oldukları bir köyle ilgili dilekçe verdiler. İmparatorun amcası tarafından manastıra bağışlanan Verrhoia temasında. Belgede köyün adı yer almıyor ancak Khostianes yakınlarında değildi. Lavra, bu köydeki bazı arazileri (topia) "Moglena temalı bazı askerlere ve Moglena piskoposunun paroikoi'sine bir dekateia uğruna" kiralıyordu (ekdidei). Ancak "bazıları yaz aylarında dekateia'larını ihtiyatlı bir şekilde manastırımıza ödemediler." Lavra imparatordan Verrhoia ve Moglena vergi tahsildarlarına inatçıları kira bedelinin iki katını (dekateia) ödemeye zorlamaları emrini vermesini istedi. İmparator, eğer söz konusu parseller gerçekten Lavra'nın sınırları içerisindeyse, yerel yetkililerin Lavra'nın kiraladığı mülkle ilgili haklarını uygulaması ve bu mülkleri kiralayanların borçlu olunan dekateia'yı alıkoymasına izin vermemesi gerektiğine karar verdi.44

George Ostrogorsky ve Dragutin Anastasijević şu sonuca vardı:

Yasada adı geçen kişilerin zamir sahipleri olduğu anlaşılıyor ve Paul

Lemerle askerlerin "şüphesiz Kuman" olduğunu düşünüyordu.45

zamir sahibi Kuman askerlerinin güçlü bir varlığı olduğu düşünülüyor

Moglena bölgesinde askerlere yapılan her atıfın geçerli olduğunu varsayamayız.

44 Lavra, 1, no. 69.7-9,17-18 ve s. 72.

45 Ostrogorsky, Feodalizm, 46 ve Anastasijević ve Ostrogorsky, “Zarif Kumanes,” 21-

22, bu belgeye ilişkin analizlerini Rouillard ve Collomp'un önceki baskısına dayandırdılar.

Lemerle, Tarım Tarihi, 240.

On ikinci yüzyılda Pronoia

bölge onlara bağlıydı. Belgenin bu askerleri piskoposluk paroikoi'leriyle yan yana getirdiğini gözlemliyoruz, bu da onların oldukça düşük statüde olma ihtimalini ortaya çıkarıyor. Ayrıca, 1118'den sonra ve muhtemelen 12. yüzyılın ortalarında yazılan Zonaras'ın tarihinden, yağma için imparatorluğa giren bir grup Peçenek'in, I. Aleksios Komnenos tarafından mağlup edildikten sonra Moglena'ya asker olarak yerleştirildiğini biliyoruz. İmparator "onları Moglena temasına göre eşleri ve çocukları ile yerleştirdi ve onları 'çok ayrı bir birlik' olarak organize etti. Şu ana kadar kalıtsal bir miras yoluyla varlığını sürdürüyorlar ve yerleştikleri yerin sıfatı olarak Peçenekler Moglenitai [Πατζινάκοι Μογλενῖται] olarak adlandırılıyorlar."46 Zavorda İncelemesi'ndeki pasaja göre, bu Peçenekler zamir sahibi olamazlar çünkü toprakları kalıtsaldı ve bu nedenle küçük toprak sahibi askerler olmalılar. 47 Bu, 1196 lizisindeki askerlerin Peçenek olduğu anlamına gelmez, ancak onların Kuman ya da zamir sahibi oldukları sonucuna varamayacağımız anlamına gelir.

Girit'in Skordiles ailesi

[2.6] Skordiles ailesi için Girit Konstantin Doukas'ın doux yasası (1183 veya 1192)

Zavorda İncelemesi dışında pronoiatikos sıfatının tek görünümü, Girit Konstantin Doukas'ın doux'unun Skordiles ailesinin mülk sahipliğini doğruladığı 1183 veya 1192 tarihli tuhaf bir belgenin bir versiyonundadır. Belgenin yalnızca Bizans ve Bizans sonrası üç versiyonu mevcuttur; ikisi Yunanca ve biri İtalyanca; bunların tümü daha sonraki tarihsel koşullara uyacak şekilde açıkça düzeltilmiş ve değiştirilmiştir. Belgenin giriş bölümünde, görünüşe göre kalıplaşmış bir pasajda Doukas, herkese kendi mülkünü tahsis etmesi emrinin verildiğini açıklıyor. Belgenin üç versiyonunda bizi ilgilendiren ifade şu şekilde yer alıyor. Doukas, kendisine imparator tarafından emir verildiğini yazıyor

46 Zonaras, XVII1.23: Ioannis Zonarae Epitomae Historiarum libri XVII, ed. M. Pinder (Bonn, 1841-97), 11, 740-41: Moglenliler örneğinde bu insanlar...

ἰδιατατον yaptı. Bkz. Anna Komnene'nin tamamen yok olduğunu iddia eden anlatımı.

Peçenekler: Aleksiad, VIII.5.8: ed. Reinsch, 248. baskı. Leib, 11, 142-43;

Rodop bölgesi, 83. ODB, s.v. "Lebounion, Dağı."

Lemerle, Tarım Tarihi, 230 ve Ahrweiler, Byzance et la mer, 220 not 3, ikisi de

Zavorda İncelemesi'ne aşinaydılar ve aynı sonuca vardılar. Ahrweiler yanlışlıkla

Zonaras'taki iki pasajı birleştirerek "Manichaioi' Peçenekler" hakkında yazdı. Küçük toprak sahibi askerler hakkında,

bkz. Bartusis, "Küçük Askerler", özellikle. 22-23.

) noktasına gelince, Synadenos, Pankratios Anemas ve Kumanları (2.2-2.3) (2.5) ilgilendiren belgelerin tümü, zamirin veya zamirde tutulan nesnelerin mülkiyet içerebileceğini göstermektedir. 1162 Kontostefanos Yasası, pronoia'da tutulabilecek nesnelerin yalnızca mülkiyeti (bir proasteion) değil aynı zamanda paroikoi'yi de içerdiğini ekler; Moglena'daki Kumanları ilgilendiren 1181 ve 1184 belgelerinde pronoia'da tutulduğu özellikle belirtilen tek

Choniates pasajının analizi

87

(iii) Leo Kephalas, Moglena theması'ndaki Chostianes köyünü 1086 yılında I. Aleksios'tan aldı. Hibe, köyde yaşayan az sayıda köylüyü de içeriyordu (4.6).

(iv) Aleksios'un generallerinden biri olan Gregory Pakourianos da paroikoi hediyesinin alıcısıydı. Pakourianos'un 1070'lerde I. Aleksios aracılığıyla imparatorlardan aldığı pek çok mülk ve ayrıcalık arasında, ikincil suçlamalar ve angaryalardan oluşan bir exkousseia almış olan bir dizi paroikoi'nin hediyesi de vardı [4.2].

(v) 1098'den bir süre önce Kale Vasilakaina'ya, aralarında Radolivos köyünün de bulunduğu kendi topraklarındaki paroikoilerin vergileri verildi [4.7].

ΚΟΜΝΕΝΙAN ORDUSUNU DESTEKLEMEK

167

ve Neokastra, Aleksios ve Birinci Haçlı Seferi tarafından yeniden fethedilmesinden bu yana geçen otuz veya kırk yıl içinde müreffeh ve istikrarlı hale gelmişti. Belirli hizmetlerin malileştirilmesi ve bu hizmetlerden elde edilen gelirlerin paralı asker satın almak için kullanılması, diğer asker elde etme yöntemlerinin göz ardı edildiği veya baskın olmadığı anlamına gelmez. Eğer tarihçiler, paralı asker gibi görünmeyen etnik açıdan çeşitli unsurların varlığından rahatsız oluyorlarsa, belki de ordunun organizasyonu veya etnik karakteri değil, Bizans'ın ne anlama geldiğine dair tanımımız sorunludur. 85 Lemerle, Yunan olmayan bu Bizanslıları, paralı askerler olarak adlandırılsın ya da adlandırılmasın, yabancılardan oluşan bir birlik olarak adlandırıyor. 86 Elbette Lemerle daha sonra choria estrateumena'nın Trakya'da Aenos yakınlarında ortaya çıktığını kaydeder. Bu adamlar asker konumları nedeniyle yükümlülüklerini, kiralarını ve hizmetlerini reddediyorlar. 87 Lemerle bunu bir istisna olarak ele alıyor ve choria estrateumena'nın aslında bu askerlere verilen mali gelirlere atıfta bulunduğuna inanıyor. 1196 Moglena temasındaki askerler olan stratioton tou thematos Moglenon'un ya bu pronoialar ya da Aleksios'un saltanatından itibaren ortaya çıkan tematik vergiler olabileceğini düşünüyorum.88 Toplamaların en eksantrik örneklerinden biri askerdir. -milisleri

85 Lemerle, on birinci yüzyılda imparatorların ordularını sürdürme biçimlerinde büyük değişiklikler görüldüğünü, bunun bir etkisinin de doğuda yaşayanlar arasında askerlik hizmetinin yerine vergilerin konması olduğunu belirtiyor; Batılı temalara ve onların birliklerine hiçbir ayrıntıyla değinmiyor. Lemerle, Recherches, 270 n. 38. Actes de Lavra'da no. 28, II. 79-80: X. Konstantin ". λογαρική εἴσπραξις Βαράγγων, Ῥως ή Σαρακηνων ή Φράγγων ἑτ έρων τινῶν ἐθνικῶν καὶ ᾿Ῥωμαίων, "Varangianların, Rusların veya Saracenlerin veya Frankların veya Romalıların ırkından olanların para gaspı, Görünüşe göre bu birliklerin desteklenmesiyle ilgilidir. Fethedilen halkların imparatorluk topraklarına yerleşmesi Aleksios'un saltanatına özgü bir olay değildi. Aynı politika Moglena'nın Peçenekleri ile II. İoannis tarafından da izlendi (bkz. Zonaras, III) , 741) ve Theophilos, dokuzuncu yüzyılda Sırplarla birlikte "Fars" Türkleriyle de benzer bir politika izledi.

Bizans ordusu. 16 Lemerle, Recherches, 270. “Yabancılardan, paralı askerlerden oluşan veya tam anlamıyla olsun ya da olmasın organlar.”

87 Lemerle, "Bizans'taki tarım rejimi üzerine araştırma: Komnenliler zamanındaki askeri topraklar", Cahiers de Civilization Médiévale X-XII yüzyıllar, cilt II, no. 3 (Poitiers, 1959), 275, n. 55 ve 56. “Aenos yakınlarındaki Kosmosotira Manastırı'nın Typikon'u (1152),” ed. L. Petit, Izv'de. Russk. Archeol. Öğr. v. Konstantinopol 13 (1908),

1-61. 88 Actes de Laura, no. 45. Bu eylemin I. Aleksios'un mu, yoksa III. Aleksios'un saltanatına mı ait olduğu konusunda spekülasyonlar mevcuttur. Actes'in editörleri onu I. Aleksios'un saltanatına yerleştirirken, Dölger ve Ostrogorsky onu III. Aleksios Angelos'un saltanatına tarihlendirmektedir. İçinde

Her iki hükümdarlıkta da Moglena temasından askerler bulmayı bekleyebiliriz.

KOMNENIAN SAVAŞINI KAZANDI

197

Sayılarının, iç savaşlarda (1071-81) Bizans ordusuna altı bine kadar süvari sağlayan batı tümenlerinden çok daha az olduğunu ve şüphesiz 1071-81 ile başlayan iç barış döneminde daha fazla olduğunu varsaymak için bir neden yok. Bohemond'un 1106'daki yenilgisi. Daha sonraki Peçenek, (1122), Kilikya, (1136-39), Macar (1167) ve Türk (1176) seferleri için toplanan büyük Komnenos orduları, imparatorluk içinde sürdürülen barış sayesinde mümkün oldu. Ekonomik büyüme için gerekli güvenlik ve istikrarı sağlayan önemli bir tahkimat programı. Bu program, Bizans'ın mağlup barbarları tehdit altındaki bölgelere yerleştirme politikasıyla birlikte incelenmelidir. Moglenalı Peçenekler, Sırbistan ve Macaristan'dan Makedonya'ya uzanan işgal rotası üzerinde yerleşmişken, Nikomedia'ya yerleşen Sırplar, Kastamon'u savunmak için kuzeyde veya Neokastra bölgesini savunmak için güneyde toplanacak şekilde uygun bir şekilde yerleştirilmişlerdi. Bu nedenle tahkimatların amacı hem önemli şehirleri korumak hem de imparatorluk güçlerine (yerleşik barbar nüfus dahil) bir istilayı toplayıp püskürtmek için zaman sağlamaktı (Türkler 1177'de istila ettiğinde yapıldığı gibi). Kaleler, Bizanslıların onuncu yüzyılda imparatorluğu korumak için güvendikleri eski coğrafi bariyerlerin, doğu Anadolu dağlarının ve müstahkem geçitlerin yerini aldı. Komnenos imparatorlarının stratejik yeniliği, bu tür insan yapımı engellere fazlasıyla güvenmeleriydi.

Kuşatma Trenlerinin Korunması

Komnenos insan gücünün ikinci kaynağı, Bizans eyaletlerinin yerli halkından toplanan birliklerdi. Aleksios'un hükümdarlığı sırasında bu adamlar, başkentin yakınında bulunan ve aceleyle adam sağlayabilen Trakya'dan ve Makedonya'dan (ve bazen Tesalya'dan) geliyordu. Bu basit bir çözümdü; Daha uzaklardan toplanan birlikler acil durumlara, özellikle de Aleksios adamlarını toplayamadan baskın yapıp geri çekilen Peçenekler ve Kumanlara karşı yapılan seferlerde yeterince hızlı tepki veremiyordu. John'un hükümdarlığı bu tür birlikler hakkında daha az bilgi sağlıyor, ancak imparator Suriye'ye sefer yaparken Makedonlardan bahsediliyor. Manuel'in hükümdarlığı daha kesin tanımlar sunuyor: Trakya, Makedonya, Selanik'in yanı sıra Küçük Asya'daki Nikomedia ve Neokastra bölgelerinden de birlikler topladı. Bu kategoriye Moglena'ya (Selanik'in kuzeyi) yerleşen Peçenekler ve Nikomedia yakınlarına yerleşen Sırp birlikleri de dahildir. Diğer erkekler-

Seleukeia'da (güneydeki Anadolu kıyılarında) yerel vergiler görülüyor.

KOMNENO ORDUSUNU DESTEKLEMEK

141

1092 reformunun, Ochrid'li Theophylact'ın Ochrid kilisesinin topraklarında geçimini sağlamaya çalıştığını söylediği köylülerin yanı sıra askerlerin de yaşam koşulları üzerinde şüphesiz önemli bir etkisi oldu. Ancak kaynaklarımız bunu destekleyecek çok az doğrudan kanıt sağlıyor. Teofilakt'ın amacı, yakındaki Moglena temasında yaşayan Kumanların ayrıcalıklarını ve sorumluluklarını incelemek değil, köylülerinin zor ekonomik koşullarını anlatmaktı.

John Kinnamos mali önlemleri derinlemesine tartışmıyor. Niketas Honiates, Manuel'in maliye politikasına karşı eleştirilerinde bazı ayrıntılar veriyor. Modern tarihçiler Honiates'te bu pasajların çoğunu yapmışlar, ancak genel eleştirilerini ordunun kendisiyle ilgili herhangi bir özel önlemle ilişkilendiren çok az ayrıntı veriyor.

Bununla birlikte Honiates, Komnenos yönetimindeki mali ve askeri bakım politikasını doğrudan ele alan tek edebi kaynaktır. Manuel'in gemi paralarını Kiklad filosundan hazineye aktardığını ve Manuel'in imparatorluk kayıtlarındaki pozisyonları araziler ve paroikoi ile birlikte hazır nakit parası olan herkese satma kararını anlatıyor. Anna Komnene, Aleksios'un saltanatının başlarında merkezi hükümette yaşanan mali krizi anlatıyor: Aleksios, orduya ödeme yapmak için para kazanmak amacıyla ayinle ilgili kapları eritmek gibi aşırı bir önlem aldı. Ayrıca askerlerin işe alınması ve ödenmesi konusunda da ayrıntılı bilgi veriyor. Kendisi, erken dönem Komnenos askeri-mali sisteminin gelişimini takip etmek için tek güvenilir kaynağımızdır. Kinnamos'un savaş ve seferlere ilişkin açıklamaları, sefer sırasında Manuel'e ara sıra eşlik eden bir imparatorluk sekreterinin anlatımına yakışacak şekilde, Honiates'in anlattıklarından sıklıkla daha ayrıntılıdır. Choniates,

5 Teofilakt, ed. P. Gautier, Theophylacte d'Achrida, II, Lettres, CFHB, 16/2, ep. 96, (Selanik, 1986).

6 Bunun bir istisnası, Honiates'in, askerliğe gönüllü olan ve küçük bir ücret ödeyen kişilere arazi verilmesi politikasına yönelik eleştirisidir. Bu "askerlerin" askeri uygunluk açısından alışılagelmiş sınavlara tabi tutulmadan askere alındığı iddia ediliyor. Ancak Honiates aynı zamanda askerlerin, ellerinde tuttukları pronoia'nın sakinleri üzerinde hatırı sayılır bir güce sahip olduklarını da ima eder. Bu, Komnenos imparatorları döneminde pronoia kurumuyla ilgili diğer kanıtlarla uyumlu değildir ve bu bilgilerin yanı sıra sınavsız kayıtla ilgili bilgiler dikkatle ele alınmalıdır.

7 Niketas Choniates, Nicetae Choniatae Historia, ed. J. Van Dieten, CFHB (Berlin,

1975), Tarih, 209.

Aleksios, Manici liderleri cezbetmek için askere alma teklifini bir hile olarak kullandı

yakalanabilecekleri bir yere. Ancak olay şu şekilde detay veriyor:

erkeklerin nasıl işe alındığını ve kayıt altına alındığını.

9 Kinnamos, John ve Manuel Comnenus'un Eylemleri, çev. Charles M. Marka (Yeni

York, 1976), 2-4.

ΚΟΜΝΕΝΙAN ORDUSUNU DESTEKLEMEK

167

ve Neokastra, Aleksios ve Birinci Haçlı Seferi tarafından yeniden fethedilmesinden bu yana geçen otuz veya kırk yıl içinde müreffeh ve istikrarlı hale gelmişti. Belirli hizmetlerin malileştirilmesi ve bu hizmetlerden elde edilen gelirlerin paralı asker satın almak için kullanılması, diğer asker elde etme yöntemlerinin göz ardı edildiği veya baskın olmadığı anlamına gelmez. Eğer tarihçiler, paralı asker gibi görünmeyen etnik açıdan çeşitli unsurların varlığından rahatsız oluyorlarsa, belki de ordunun organizasyonu veya etnik karakteri değil, Bizans'ın ne anlama geldiğine dair tanımımız sorunludur. 85 Lemerle, Yunan olmayan bu Bizanslıları, paralı askerler olarak adlandırılsın ya da adlandırılmasın, yabancılardan oluşan bir birlik olarak adlandırıyor. 86 Elbette Lemerle daha sonra choria estrateumena'nın Trakya'da Aenos yakınlarında ortaya çıktığını kaydeder. Bu adamlar asker konumları nedeniyle yükümlülüklerini, kiralarını ve hizmetlerini reddediyorlar. 87 Lemerle bunu bir istisna olarak ele alıyor ve choria estrateumena'nın aslında bu askerlere verilen mali gelirlere atıfta bulunduğuna inanıyor. 1196 Moglena temasındaki askerler olan stratioton tou thematos Moglenon'un ya bu pronoialar ya da Aleksios'un saltanatından itibaren ortaya çıkan tematik vergiler olabileceğini düşünüyorum.88 Toplamaların en eksantrik örneklerinden biri askerdir. -milisleri

85 Lemerle, on birinci yüzyılda imparatorların ordularını sürdürme biçimlerinde büyük değişiklikler görüldüğünü, bunun bir etkisinin de doğuda yaşayanlar arasında askerlik hizmetinin yerine vergilerin konması olduğunu belirtiyor; Batılı temalara ve onların birliklerine hiçbir ayrıntıyla değinmiyor. Lemerle, Recherches, 270 n. 38. Actes de Lavra'da no. 28, II. 79-80: X. Konstantin ". λογαρική εἴσπραξις Βαράγγων, Ῥως ή Σαρακηνων ή Φράγγων ἑτ έρων τινῶν ἐθνικῶν καὶ ᾿Ῥωμαίων, "Varangianların, Rusların veya Saracenlerin veya Frankların veya Romalıların ırkından olanların para gaspı, Görünüşe göre bu birliklerin desteklenmesiyle ilgilidir. Fethedilen halkların imparatorluk topraklarına yerleşmesi Aleksios'un saltanatına özgü bir olay değildi. Aynı politika Moglena'nın Peçenekleri ile II. İoannis tarafından da izlendi (bkz. Zonaras, III) , 741) ve Theophilos, dokuzuncu yüzyılda Sırplarla birlikte "Fars" Türkleriyle de benzer bir politika izledi.

Bizans ordusu. 16 Lemerle, Recherches, 270. “Yabancılardan, paralı askerlerden oluşan veya tam anlamıyla olsun ya da olmasın organlar.”

87 Lemerle, "Bizans'taki tarım rejimi üzerine araştırma: Komnenliler zamanındaki askeri topraklar", Cahiers de Civilization Médiévale X-XII yüzyıllar, cilt II, no. 3 (Poitiers, 1959), 275, n. 55 ve 56. “Aenos yakınlarındaki Kosmosotira Manastırı'nın Typikon'u (1152),” ed. L. Petit, Izv'de. Russk. Archeol. Öğr. v. Konstantinopol 13 (1908),

1-61. 88 Actes de Laura, no. 45. Bu eylemin I. Aleksios'un mu, yoksa III. Aleksios'un saltanatına mı ait olduğu konusunda spekülasyonlar mevcuttur. Actes'in editörleri onu I. Aleksios'un saltanatına yerleştirirken, Dölger ve Ostrogorsky onu III. Aleksios Angelos'un saltanatına tarihlendirmektedir. İçinde

Her iki hükümdarlıkta da Moglena temasından askerler bulmayı bekleyebiliriz.

KOMNENIAN SAVAŞINI KAZANDI

197

Sayılarının, iç savaşlarda (1071-81) Bizans ordusuna altı bine kadar süvari sağlayan batı tümenlerinden çok daha az olduğunu ve şüphesiz 1071-81 ile başlayan iç barış döneminde daha fazla olduğunu varsaymak için bir neden yok. Bohemond'un 1106'daki yenilgisi. Daha sonraki Peçenek, (1122), Kilikya, (1136-39), Macar (1167) ve Türk (1176) seferleri için toplanan büyük Komnenos orduları, imparatorluk içinde sürdürülen barış sayesinde mümkün oldu. Ekonomik büyüme için gerekli güvenlik ve istikrarı sağlayan önemli bir tahkimat programı. Bu program, Bizans'ın mağlup barbarları tehdit altındaki bölgelere yerleştirme politikasıyla birlikte incelenmelidir. Moglenalı Peçenekler, Sırbistan ve Macaristan'dan Makedonya'ya uzanan işgal rotası üzerinde yerleşmişken, Nikomedia'ya yerleşen Sırplar, Kastamon'u savunmak için kuzeyde veya Neokastra bölgesini savunmak için güneyde toplanacak şekilde uygun bir şekilde yerleştirilmişlerdi. Bu nedenle tahkimatların amacı hem önemli şehirleri korumak hem de imparatorluk güçlerine (yerleşik barbar nüfus dahil) bir istilayı toplayıp püskürtmek için zaman sağlamaktı (Türkler 1177'de istila ettiğinde yapıldığı gibi). Kaleler, Bizanslıların onuncu yüzyılda imparatorluğu korumak için güvendikleri eski coğrafi bariyerlerin, doğu Anadolu dağlarının ve müstahkem geçitlerin yerini aldı. Komnenos imparatorlarının stratejik yeniliği, bu tür insan yapımı engellere fazlasıyla güvenmeleriydi.

Kuşatma Trenlerinin Korunması

Bizans'ın Myriokephalon'daki yenilgisinin en önemli nedeni, yük treninin ordunun ortasında sıkışıp kalması ve ordunun beş bölümünün birbirini desteklemesini engellemesiydi. Kuşatma treni bu bagaja dahildi, 36 ve kuşatma motorları bir ortaçağ ordusunun bagaj treninin en savunmasız ve aynı zamanda en önemli parçasıydı. Malazgirt seferinde (1068-71) Romanos IV Diogenes'in ordusundaki mancınıkların her birinin taşınması için yüz araba ve bin iki yüz adam gerekiyordu. 37 Manual, hazine sandıklarını askerlerle birlikte bagaj treninin yanında tutuyordu.

36 Choniates, Historia, 180. 37 Chevedden, The Hybrid Trebuchet, 188. Manual, Myriokephalon'da rezil bir şekilde sona eren 1176 seferini planlarken, üç bin adet sipariş etmişti.

164

Andronikos I Komnenos, Şart

[P. 343] İmparatorluk yönetimimiz, satış partisinden bir muhtıra aldı.

Athos Dağı'nda bulunan Aziz Athanasios'un sağlam manastırı,

Moglena'da yaşayan Kumanlar, Pouzouchia adı verilen dağ merasına çıkarlar.

[P. 344] manastırlarına ait olan ve orada kendi yaşamları için çitler yapan

hayvanları özgürce otlatmalarına izin veriyor ve bunun için gerekli ondalığı ödemeyi reddediyor.

onların hayvanları. Ve eğer durum böyleyse, imparatorluk kuralımız ilgili vergiyi emrediyor

Moglena yetkilileri onlara imparatorluk yönetimimizin bu emrini göstermeli ve

mutlaka Aziz Athanasios manastırına aşar vergisinin tamamını ödemelidirler veya

kendisine ait olan diğer ücretler. Bundan böyle ve mevcut komuttan sonra

benim imparatorluk kuralım böyle bir şeyi yapmaya cesaret edebilirler, tedavi etmelerine izin vermeyebilirler

kendilerine ait olmayan Ulahlar ve Bulgarlar sanki kendilerininmiş gibi,

ancak hepsini söz konusu manastırın partisi için talep edin, çünkü

yerleşik gelenek. Ancak eğer bunu kabul etmezlerse ve tekrar tutmaya çalışırlarsa

bir şeyi destekleyin veya Ulahları ve Bulgarları muaf tutun.

Şu ana kadar hüküm süren adaletsiz gelenekten dolayı bundan sonra sürgüne gönderilecekler.

söz konusu dağ merasını

164

Andronikos I Komnenos, Şart

[P. 343] İmparatorluk yönetimimiz, satış partisinden bir muhtıra aldı.

Athos Dağı'nda bulunan Aziz Athanasios'un sağlam manastırı,

Moglena'da yaşayan Kumanlar, Pouzouchia adı verilen dağ merasına çıkarlar.

[P. 344] manastırlarına ait olan ve orada kendi yaşamları için çitler yapan

hayvanları özgürce otlatmalarına izin veriyor ve bunun için gerekli ondalığı ödemeyi reddediyor.

onların hayvanları. Ve eğer durum böyleyse, imparatorluk kuralımız ilgili vergiyi emrediyor

Moglena yetkilileri onlara imparatorluk yönetimimizin bu emrini göstermeli ve

mutlaka Aziz Athanasios manastırına aşar vergisinin tamamını ödemelidirler veya

kendisine ait olan diğer ücretler. Bundan böyle ve mevcut komuttan sonra

benim imparatorluk kuralım böyle bir şeyi yapmaya cesaret edebilirler, tedavi etmelerine izin vermeyebilirler

kendilerine ait olmayan Ulahlar ve Bulgarlar sanki kendilerininmiş gibi,

ancak hepsini söz konusu manastırın partisi için talep edin, çünkü

yerleşik gelenek. Ancak eğer bunu kabul etmezlerse ve tekrar tutmaya çalışırlarsa

bir şeyi destekleyin veya Ulahları ve Bulgarları muaf tutun.

Şu ana kadar hüküm süren adaletsiz gelenekten dolayı bundan sonra sürgüne gönderilecekler.

söz konusu dağ merasının vergi memurları tarafından kendi iradeleri dışında bile kullanılması. Ancak

eğer daha sonra yukarıda bahsedilen dağ merasına giden yolu kullanacaklarsa

kanuna aykırı bir şekilde davranacak veya emrime uygun hareket etmeyi reddedecek

yukarıda belirtilenlere borçlu olunan diğer herhangi bir şeyle ilgili olarak imparatorluk yönetimi

manastırda, onlar tarafından meşru ve adil olana göre cezalandırılacaklar.

Ancak adı geçen manastıra mensup olan Ulahlara gelince,

geldikten sonra hayvanları için yeterli otlak alanı yok

dağ otlağından aşağı indiler ve bu nedenle büyük bir ihtiyaçtan dolayı onların

Hayvanlar Moglena bölgesinde otluyor, imparatorluk yönetimim onların

kendilerine ait her türlü hayvanı bu bölge sınırları içerisinde otlatsınlar

taciz edilmeden veya rahatsız edilmeden ve Moglena'nın aynı vilayeti

herhangi bir hediye vermek. Vergi yetkililerinden biri tarafından engellenir veya tehdit edilirse veya

olmasalar bile askerler, eyalet yetkilileri ve hatta Kumanların kendileri

Kim benim imparatorluk yönetimimin emrine karşı hareket etmeye kalkarsa,

kim olursa olsun, imparatorluk yönetimimden en büyük hoşnutsuzluğa maruz kalacak.

O zaman Aziz Athanasios manastırındaki Ulahlar, daha önce de belirtildiği gibi,

yanlarında bulunan hayvanlar il sınırları içerisinde otlamaktadır.

Moglena bundan sonra ve gelecekte tacize uğramadan, rahatsız edilmeden veya

her türlü ücrete tabidir.

Hayvancılık: göçebe ve yaylacılık

Açık Erişim Yayını (CC BY 4.0)

© 2023 V&R unipress | Brill Almanya GmbH

ISBN Baskı: 9783847113416-ISBN E-Lib: 9783737013413

Haik'i ve malzemeyi anlat

Yerlerin listesi

481

Açık Erişim Yayını (CC BY 4.0)

© 2023 V&R unipress Brill Deutschland GmbH

ISBN Baskı: 9783847113416-ISBN E-Lib: 9783737013413

Haik'i ve malzemeyi anlat

Londra 3.1.0, 3.1.3

Likya, Güneybatı Küçük Asya'daki bölge 1.6.1

Lidya, Batı Küçük Asya'daki bölge 1.1.3, 2.4.0

Lykandos, Bizans-Arap sınırındaki kale 3.4.1, 3.4.2

Lykochorion, Trakya'daki köy 1.2.3

Lyon, Fransa'da şehir 1.10.0, 3.1.0

Makedonya 1.2.1, 1.2.2, 1.3.0, 1.4.0, 1.8.0, 1.8.1, 1.8.2, 1.8.3, 1.7.3, 1.11.3, 1.12.0, 1.12.1, 2.2 .2, 2.2.3, 2.4.0, 2.4.10, 2.6.0, 3.1.1

Madytos, Trakya'daki kasaba (Eceabat) 2.4.7, 2.4.8

Magnaura, Konstantinopolis'teki Büyük imparatorluk sarayındaki bina 4.2.3

Magnesia, Batı Küçük Asya'da bir kasaba (Manisa) 1.1.3, 2.4.0, 2.4.7

Maiorion, Batı Küçük Asya'daki bölge 2.2.3

Makre, Küçük Asya'nın güneybatısındaki kasaba (Fethiye) 2.5.2

Mamas, Konstantinopolis'teki manastır 4.1.2

Malazgirt, Doğu Küçük Asya'da bir kasaba (Malazgirt) 1.4.3, 1.8.5, 2.5.3, 1.7.0 Maritza, güney Balkanlar'da nehir (Yunan Ebros'unda) 1.2.3

Marmara Denizi, 1.1.1, 1.2.0, 1.2.1, 1.4.3, 1.6.0, 1.6.1, 1.7.4, 2.3.0, 2.4.3, 2.5.3 Martyropolis, Kuzey Mezopotamya'da kasaba ( Silvan) 1.4.2

Moğolların Meryemi, Konstantinopolis'teki manastır 1.10.3

Masalaion, Doğu Anadolu'daki kale 1.6.0

Meander, river in western Asia Minor (Büyük Menderes) 1.1.3

Medikion, Bithynia'daki manastır 1.6.0

Akdeniz 1.1.0, 1.4.1, 1.7.0, 1.7.2, 1.8.0, 1.10.0, 1.11.2, 2.5.0, 2.5.1, 2.6.1, 3.4.0

Megas Agros, Marmara Denizi'ndeki manastır 1.2.1

Mela (Çıplak), Smyrna yakınındaki mevki 2.2.3

Melitene, Doğu Küçük Asya'da şehir (Malatya) 1.2.0, 1.2.2, 1.6.3, 2.4.2, 3.4.1, günümüzün güneybatı Bulgaristan'ında kasaba 1.4.0, 1.8.0, 1.12.1

Melnik Mesembria, günümüz Bulgaristan'ında Karadeniz kıyısındaki şehir (Nesebar) 3.3.1

Mesene, Trakya'da kasaba 3.4.3 Mesinopolis, Trakya'da kasaba 3.3.2

Mezolympon, Bithynia'daki Olimpos Dağı'ndaki manastır yerleşimi 1.6.2

Mezopotamya 3.4.0

Messina, Sicilya'daki kasaba 2.4.4

Meteorion, Batı Küçük Asya'da Nymphaion yakınındaki bölge 4.3.2

Methymna, Midilli Adası'ndaki şehir 3.2.1

Metopa, Bithynia'daki lokasyon 1.5.1 Orta Doğu 1.7.0, 3.4.0

Miletos, Batı Küçük Asya'daki şehir (Balat) 1.9.0 Midilli, Midilli Adası'ndaki şehir 2.4.7, 2.4.8

Moglena, Makedonya'daki bölge (Almopia) 1.2.0, 1.8.3

Monembasia, Mora Yarımadası'ndaki şehir 2.4.4

Mora, Mora Yarımadası için Bizans terimi 1.2.0, 1.3.0

Mourmounta, Batı Küçük Asya'da Miletos yakınındaki bölge 2.2.3

Myriokephalon, Küçük Asya'daki bölge 1.8.5

Mysia, Küçük Asya'da bir bölge 1.1.3, 2.4.5

Kumanlar ve İkinci Bulgar İmparatorluğu

41

Kumanlardan gelmiş olmasıdır. Ancak Peçenekler göz ardı edilemez.

dilleri Kumanların diline çok benzediğinden,

ve Peçenek yerleşimleri Balkanlarda ortaya çıkmış olmalıdır.

Konfederasyonun Bizanslılar tarafından nihai yenilgisinden sonra on ikinci yüzyılda

1041. Üstelik on ikinci yüzyılda Ulahların belli bir şekilde birbirine karışması

ve Kuman nüfusu da hesaba katılmalıdır. Çoğu göçebede olduğu gibi

Avrupa'ya doğudan gelen halklar olan Kumanlar yağmacıydı.

zaferlerinden ya da yenilgilerinden sonra genellikle yağmalayan ve yağmalayan savaşçılar

baskın yaptıkları bölgeden çekildiler. Ama aynı zamanda olduğu gibi

Çoğu göçebe halkta, belirli göçebe birlikleri sıklıkla birbirlerinden ayrılırlar.

Konfederasyonun büyük kısmı. Bazı Kuman grupları bölgede kalmış olmalı

Balkanlar'a bağlanıp Ulahlarla birleşti. Gerçek şu ki, göçebe yol

Her iki halkın yaşamında pek çok ortak özellik sergilenmiş olabilir

birleşmelerini kolaylaştırdı. Burada iyi bilinen prostagmaya değinebilirim.

İmparator Andronicus Komnenos'un Şubat 1184'te yayınladığı,

Moglena vilayetindeki Kumanlar, Ulahlar ve Bulgarlardan oluşuyor

(Batı Makedonya). "7 Moglena'lı bu Kumanlar,

kötü hayvancılık (büyük olasılıkla atlar ve koyunlar) ve Ulahlarının aksine

ve Bulgar muadilleri özgür insanlardı ve seçkinlere mensuptular.

eyalet. 118 Bu Moglenalı Kumanlardan on yıldır bahsedildiğinden beri

daha sonra (Ekim 1196'da) aynı ilde", rahatlıkla varsayılabilir ki

onlar bölgenin köklü yerleşimcileriydi. Malingoudis haklı olarak

Asen ve kardeşlerinin yerel bir Kuman'dan çıkmış olabileceği öne sürülüyor

Balkan Dağları'nın ötesindeki grup, Moglena'nınkine çok benziyor

Kumanlar. 120

Şu ana kadar söylenenler göz önüne alındığında en makul varsayım Asen ve ailesinin Kuman kökenli olduğu gibi görünüyor. Bulgaristan'daki kurtuluş hareketinin başında yer alıyorlardı ve baş destekçileri de kendi halkları olan Ulahlardı. Ulah tebaalarının dilini konuşmuş olmalılar ama Kuman atalarının göçebe becerilerine dair bilgileri korumuş olmalılar. Üstelik Kumanya'daki yakın akrabalarıyla da yakın temas halinde olmaları gerekiyor. Bu nedenle Bizans İmparatorluğu'na karşı mücadelelerinde akrabalarından yardım istediler. Rasovskij, Asenidlere yarı Kuman (polupolovcy), 2 adını verdi ve haklıydı.

Ancak diğer yarısı Ulah'tı, dolayısıyla onlara haklı olarak Cumano-Ulahlar denilebilir.

Özetle Aseniler, üyeleri bir Kuman hanedanıydı.

On ikinci yüzyılda Ulahlar ve on üçüncü yüzyılda Bulgarlar. Hem Bulgar

17 Lavra Tutanakları, s. 341-5 (no. 66).

119 Lavra Tutanakları, s. 358-60 (no. 69).

121 Rasovsky, 'Polovtsev'in Rolü', s. 210.

118 Anastasijević-Ostrogorsky, s. 28.

120 Malingoudis, İkinci. Bulgar Devleti.', s. 86.

Dizin

225

Meme uçları 47, 2 dolar

Michael, bkz. Glabas

Michael, Tsarica Maria'nın oğlu 81

Michael Asen, Bulgar tsar 70, 81

Michael Šišman, Bulgar çarı, Šišman'ın oğlu 98,

107, 111, 113, 122, 125, 129, 149, 150

Michael II Doukas, Epeiros'tan 84, 115

Michael VIII Palaiologos, Bizans imparatoru 2, 69, 71, 72, 73-4, 76, 79, 80-3, 84, 85, 86-8, 95, 101, 114, 115, 116, 119, 120, 161

Michael IX Palaiologos, Bizans imparatoru 119,

120, 123

Mico & Miháld, Nagymiháld (Mehadia), kasaba 144, 149,

154

Mikch, Slavonya Yasağı 150

Mikola, Bogdan'ın babası 159

Milcov (Milkó), kasaba 63, 136, 157 Milutin, bkz. Stefan Uroš II

Mlava, nehir 104

Moesia 19

Moglena, eyalet 41

Mogovari/Mogovarlar 109

Moğul 71

Moldavya 4, 7, 27, 32, 64, 93, 94, 104, 134, 136, 137-41, 143, 155, 157-60, 165

Kara Boğdan 140, 160

Mauroblachia (Karadağ) 140, 143

Moldova 143

Moldova Cumhuriyeti 143

Rusya Wallachia 143

Vltava, nehir 143, 156, 158

Moncastro, bkz. Akkerman

Monembasia, kasaba 116

Napoli 11

Narillaut de Toucy 66

Nasır-ı Hüsrev 6, 7

Neai Patrai, kasaba 11

Neapolis 52

Neda, Anna'yı gör

Neg 40

Nemanja 99

ayrıca bkz. Stefan Nemanja

Nemanjidler 102

Nerečka Dağı 19

Nesebar, bkz. Mesembria

Nötzikon 127

Nicholas, Usta Ladislaus'un oğlu 125

Nikaia 2, 53, 61, 63, 64, 73, 82, 87, 94, 99

Nikaia İmparatorluğu 51, 53, 61, 62, 64, 67

Nikephoros, bkz. Gregoras; Melissenos

Nikephoros I, Teselya'lı Doukas 117, 118

Niketas, bkz. Honiates

Nikodim 110

Nikopolis 59 Nikov, S. 59, 60

Nisos (Niš), kasaba 14, 45

NOGAİS/TZAKAS 90

Nogay 11, 69, 71, 75, 79, 81, 83, 84, 86-93, 96, 98, 101, 108, 110, 122, 144, 145, 161

Nuga

Nogayitler 90, 96, 97, по

Nograd, ilçe 152

Normanlar 14, 43

73 Kasım

Nyeszterfehérvár, bkz. Akkerman

Nymphaion, 161 Antlaşması

Ve 107

Montferrat, bkz. Montferratlı Agnes; Boniface of

Oberländer-Tårnoveanu, E. 90, 91, 96

Ögödey, Moğol Büyük Hanı 69

Ogözt, nehir 58, 59

Montferrat

Moravya 20

Moravos (Morava), nehir 45, 103, 105

Morca 116

Oğuz 4, 136

Mora Yarımadası 116

Torki 4

Morea, Chronicle of 115, 117

Morra 127

Ahrido 127

Moskova 124

Münyek 92, 93

Muntenia 134, 143, 147, 148, 149, 150, 155

Murinolar, protovestiaritler 83

Mutafčiev, S. 18, 24, 37, 38, 39.78

Misya 42

Mysoi (Mysoi) 15, 23. 43

Nagoričin, bkz. Kumanovo

Harika İtalyan 65

Franka villası 65

Mandjelos

4.5'te

Oğuznāme, bkz. Yazıjioğlu 'Alī

Ohri, başpiskopos(ric) 19, 99, 110

Ojtoz (Oituz) Geçidi 104

Olbirlik, kabile

Eskimar 40

Olper, gör Alpar

Olt, nehir 28, 59, 105, 134, 138, 146

Oltenia 134, 138, 143, 146, 147, 148, 150, 155

Kendi kendine perküsyon 6

Orhun yazıtları 9

Rusça, bkz. Rus İvan

Osen', bkz. Asen

Osenev 39. sınıf

Osman 98

152 M. MEŠKO

onun en üst sınırı. 500 Bohemond, kuvvetlerini oyalamak için Moglena'daki ihmal edilmiş Bizans kalesini restore ettirdi ve bunun için Sarakenos adlı birinin önderliğinde küçük bir garnizon ayırdı. 501 Daha sonra, kötüleşen hava koşulları ve yaklaşmakta olan kışın yanı sıra komutanlarının moralinin düşmesi nedeniyle 502 Bohemond, Eylül ortasında karar verdi.

500 Alexias, V.5.1. (s. 153); Yewdale, Bohemond, 19. Burası Selanik'in hemen yakınında olduğundan, Norman ilerlemesinin, 19. baharın sonlarında kaybedilen savaşlardan sonra oraya geri çekilen yerel Bizans birlikleri tarafından başarıyla engellendiğini varsaymak mantıklıdır. 1082, özellikle Gregorios Pakourianos'un komutasındaki Selanik tagması ile Makedon ve Trakya tagmataları. Kislinger, "Notizen", 136. Normanların işgal altındaki topraklarda garnizonlar oluşturma ve bir kenara bırakma ihtiyacı nedeniyle ve yeni takviye imkanının olmaması nedeniyle, Bohemund'un artık bu kadar kalabalık ve sağlam bir şekilde tahkim edilmiş bir şehre karşı bir saldırı planlamak için yeterli gücü yoktu. Selanik, Bizans İmparatorluğu'nun ikinci büyük şehri.

501 Alexias, V.5.1. (s. 153); Yewdale, Bohemond, 19. Moglena (ta Moglena), Voras dağlarının güney yamaçları boyunca uzanan bir dağ vadisidir. Bu vadi, Haliakmon'un sol kolu olan Moglenitsas nehri tarafından kurutulur. Aynı zamanda, Belitsa ve Moglenitsas nehirlerinin birleştiği yerde, bugünkü Chrysi bölgesinin yaklaşık bir kilometre kuzey-kuzeybatısında veya tüm vadinin bugünkü idari merkezi olan Aridaia'dan yaklaşık iki kilometre uzakta olduğuna inanılan, adını taşıyan bir kale de vardı. Moglena Kalesi, 1015 yılında İmparator II. Basileios tarafından ele geçirilip yağmalanmış, kalenin duvarları da yıkılmıştır. Bkz. Kravari, Makedonya, 82-83. Görünüşe göre Normanlar tarafından yeniden güçlendirildi ve Selanik'e ilerlemeleri için bir ileri destek ve ikmal noktası olacaktı.

502 Batı Makedonya'nın engebeli dağlık arazisindeki, gözle görülür bir askeri katkı olmadan ve zengin ganimet elde etme olanağı olmaksızın yapılan yorucu askeri operasyonlar, Bohemund'un birçok komutanını o kadar üzmüş görünüyor ki, ona karşı bir komplo örgütlediler. Bohemund'u devirip tüm harekatı sonlandıracağım. Üç ay süren toplam askeri eylemsizliğin yanı sıra bilinmeyen nitelikteki olası gizli Bizans müdahalesi de rol oynamış olabilir. Bünemann, Guiscard, 151. Anna Komnene, komployla ilgili olarak üç Norman "kontundan" bahseder: William, Rainald ve Pontoise'lu Raoul. Ancak Bohemund bunu ortaya çıkarmayı başardı ve William'ı anında kör ettirdi ve Rainald, Guiscard'ın kendisi tarafından değerlendirilmek üzere güney İtalya'ya gönderildi (sonunda Rainald da kör oldu). Yalnızca Pounteses/Pontoise'lı Raoul tutuklanmadan önce Bizanslılara sığınarak cezadan kurtuldu. Aleksias, V.5.1. (s. 153); Chalandon, Essai, 88; Yewdale, Bohemond, 19; Theotokis, Campaigns, 173. Bölüm ayrıca not 152. Aynı yıl imparator ona Selanik yakınlarında toprak bağışladı. Cheynet, Pouvoirs, 363. Üsküp'ün Norman işgali çok uzun sürmedi. Bazı bilim adamları, bir yıl sonra olduğu gibi, üç komutanın komplosunun arkasında Aleksios Komnenos'un gizli diplomatik faaliyetlerinin olabileceğini öne sürüyor. Bakınız, örneğin, Savvidis, Byzantino-Normannica, 59. Komplocuların sayısının azlığı ve onların düşük sosyal statülerinin yanı sıra Bohemond'un komployu ortaya çıkarması ve bununla oldukça kolay başa çıkabilmesi gerçeği göz önüne alındığında, bu tez pek olası görünmüyor. .

4 NORMMANLARA KARŞI SAVAŞ (1081-1085) 153

1082503, Beroia ve bugünkü Kozani kasabası üzerinden güney rotası üzerinden, muhtemelen kışı askerleriyle birlikte geçirmeyi planladığı Kesriye'ye dönme zamanının geldiğini söyledi. 504

Ancak sonuçta o yıl sondan bir önceki söz Bizanslılara aitti; yani Selanik'ten gelen ve muhtemelen casusların yardımıyla düşmanın hareketlerini yakından izleyen megas domestikos Gregorios Pakourianos. 505 Norman ordusu Asprai Ekklesiai kasabasından Kastoria'ya çekildiğinde, Pakourianos ve askerleri Moglena kalesini yıldırım hızıyla hemen ele geçirdiler. Komutanı Sarakenos idam edildi ve kale yerle bir edildi. 506 Pakourianos'un cesur karşı çıkışı, düşüncesizce hareket eden Bohemond'u o kadar kızdırdı ki, yaklaşan kışa rağmen, yeni ayrıldığı bölgeye dönmeye karar verdi. Ancak 1082'de Bizans'a karşı son ilerlemesinin amacı Moglena'yı yeniden ele geçirmek değil, Bizans'ın başkenti Teselya-Larissa'yı ele geçirmekti. Aynı zamanda Bohemond'un kuzeye gönderdiği daha küçük bir şövalye müfrezesi de kuzeye ulaşmayı başardı.

NORMMANLARA KARŞI SAVAŞ (1081-1085)

175

mavnalar (akatia), 617'si muhtemelen Vardar nehri vadisinden, 618'i ise karayoluyla Moliskos619 üzerinden Kastoria Gölü'ne vagonlarla taşınmıştır. Son saldırının arifesinde, Palaiologos'un askerleri gizlice gölün üzerinden yarımadanın doğu kıyısına gönderildi. 620 Oradan, savunucuların hiç farkına varmadan, sırt boyunca şehir surlarının doğu kısmına yaklaştılar. Ertesi sabah şafak vakti Aleksios Komnenos, Palaiologos'a saldırması için işaret verdi ve aynı zamanda geri kalan birliklerle önden hücum etti. Her iki tarafın eşzamanlı saldırısı 

M. MEŠKO

Bizanslılar, Kumanlarla birlikte vagon kalesini ateşe vermeye çalıştılar.

ve savunma düzenini bozun. 568 Peçenekler vahşice savaştı.

Çok dikkatli bir şekilde ve nihai zafere gün ortasında karar verilmemişti. Buna göre,

Aleksios Komnenos, doğrudan savaş alanına su ulaşımını organize etti.

yaşayan tüm köylüleri çağırarak adamlarını canlandırma ve tazeleme çabası

yardım için yakında. 569 Sonunda acımasız ve vahşi savaş sona erdi

gün batımından önce Peçenekler tamamen yok edildi. Sadece birkaçı

savaş alanından kaçarak hayatta kaldılar veya esaretten kurtuldular; çoğu

ya savaşta düştüler ya da galip gelenler tarafından esir alındılar

Bizanslılar. 570 Savaş sırasında mağlup edilen düşmanların toplu katliamı

kendisi ve daha sonra kadınları ve çocukları savaştan sonra ayağa kalktı.

öyle muazzam oranlarda ki, Anna Komnine, pek çok akrabayla birlikte

Lebounion savaşının geçicileri doğal olarak hatalı sonuca vardı

Bütün Peçenek ulusunun yeryüzünden silindiği inancı

O gün Toprak. 571 Her ne kadar savaştan sonraki gece boyunca mahkumların öldürülmesi devam etse de, Anna Komnene'nin tüm Peçenek ulusunun soykırıma uğradığını iddia etmesine rağmen, Lebounion savaşının bunların sonu olmadığını belirtmek gerekir. Pek çok göçebe savaştan sağ kurtuldu ve bunların çoğu, yeni Bizanslı derebeyleri tarafından batı Makedonya'daki Moglena kalesine nakledildi ve çevredeki bölgeye yerleşmek üzere aniden şekillendi.

568 Edessa'lı Matta, 90: "Sonra imparator Aleksios'un işaretiyle Romalılar savaş arabalarını ateşe verip yaktılar." Anna Komnene kırmak için ateşin kullanılmasından bahsetmiyor. Peçenek vagon kalesine. Ancak askeri taktik açısından Peçenekleri yenmenin en iyi yolu bunu kırmaktı, aksi takdirde direnişleri çok daha uzun sürerdi ve Bizans zaferi kayıplar açısından daha maliyetli olurdu. Benzer bir savaş stratejisi daha sonra Aleksios Komnenos'un oğlu ve halefi II. İoannis Komnenos tarafından 1122'deki Beroe savaşında Peçeneklere karşı kullanıldı. Bkz. Marek Meško, "Bitka pri Beroé 1122: Posledný boj Pečenehov," Vojenská história 11, no . 4 (2007): 21. Öte yandan, 1223 yılında Kalka Nehri'nde yapılan savaştan sonra Moğollar tarafından kuşatılan Kiev Büyük Dükü Mstislav Romanoviç'in (1212-1223) kuvvetleri, defalarca tekrarlanan Moğol saldırılarına direnmeyi başardı. Günlerce vagon kalesinin kullanılması sayesinde şiddetli içme suyu sıkıntısı nedeniyle teslim olmaya zorlanıncaya kadar. Nicolle, Shpakovskij ve Korol'kov, Kalka Nehri 1223: Cengiz Han'ın Moğolları Rusya'yı İstila Etti (Londra: Osprey, 2001), 74-75, 81.

569 Alexias, VIII.5.8. (s. 248); Vasil'evskij, "Peçenekler", 284.

570 Alexias, VIII.5.9. (s. 249); Paron, Peçenekler, 366.

571 Alexias, VIII.5.8. (s. 248-249); Vasilyevski, "Ceza", 284; Zlatarski, Polonya, 207; Chalandon, Denemeler, 134; Kolias, "Πολιτική," 260; Angold, Empire, 133; Paron, Peçenekler, 366;

PEÇENEKLERE KARŞI SAVAŞ (1083-1091)

305

Normanlara karşı yapılan savaş sırasında stratejik öneme sahip olan bu kayanın 572'si daha sonraki Bizans yazılı kaynaklarında güvenilir kanıtlara sahiptir. 573 Bu Peçenekler (Patzinakai Moglenitai olarak bilinir), Uzeler, Türkler ve biraz sonra Kumanlar ile birlikte, 574 sonraki yıllarda Bizans ordusunun saflarında yardımcı askeri birlikler olarak güvenilir bir şekilde hizmet ettiler. 575 Bu yeni rolde, sonunda Birinci Haçlı Seferi'nin haçlıları tarafından karşılandılar; yazılı anlatımlarında, Balkanlar üzerinden sadece Bizans başkentine yaptıkları yolculukta kendileriyle ilk ve çoğu zaman pek de hoş olmayan karşılaşmalarla ilgili birçok rapor bırakmışlardı. birkaç yıl sonra. 576 Önceki onyıllarla karşılaştırıldığında fark, bu ezici yenilgiden sonra Peçeneklerin Bizans Makedonyası ve Trakya için bir tehdit oluşturmayı bırakmasıydı. 577 Göçebelerin sonuçta ortaya çıkan bu askeri zayıflığı, aşağı Tuna ile Haimos dağları arasındaki (yani eski Bizans eyaleti Paradounavon) arasındaki topraklarda Bizans yönetiminin kademeli olarak yeniden kurulmasını da mümkün kıldı; bu bölge, Bizans kontrolünden neredeyse tamamen kopmuştu. Peçenek genişlemesi sonrasında

572 Bkz. Bölüm 501'deki metin ve not. 4.

573 Zonaras, 740-741; Ephraemus, Kronografi: Ephraim - kar taneleri - kar taneleri. Çok iyi. Τόμος Α' (Atina: Kentron ekdoseos ellinon syngrapheon, 1984), 123; Angold, İmparatorluk, 133; Birkenmeier, Ordu, 158; Märculeţ, "Petchénègues", 101. Moglena'ya yerleşen Peçeneklerin ilk komutanı, görünüşe göre, Jordanov tarafından ölçeği yayınlanan tur pazarlamacısı Joseph Maniakes'ti. Bkz. Jordanov, Corpus 1, 127; Jordanov, Corpus 2, 273-274; Jordanov, Corpus 3, 459-460.

574 Aşağıdaki metne bakın.

576 Vasil'evskij, "Peçenekler", 287; Angold, İmparatorluk, 133.

576 Vasil'evskij, "Печенеги", 322-323; Chalandon, Essai, 331; Shepard, "Substance", 84-85, 123, 128. Yeni rollerinin birçok örneğinden biri, 1097 baharında, Bouillonlu Kont Baldouin'in önderliğinde Peçenekler ile Haçlılar arasında meydana gelen çatışmadır. Bizans başkenti. Steven Runciman, Haçlı Seferleri Tarihi. Cilt I, Birinci Haçlı Seferi ve Kudüs Krallığının Kuruluşu (Cambridge: Cambridge University Press, 1954), 285.

577 Kovács, "Kampanyalar", 185. Peçeneklere karşı savaş sırasında Makedonia ve Trakya eyaleti kesinlikle büyük hasar gördü ve birçok yerleşim yerindeki temel askeri teşkilatının ve garnizonlarının da restorasyona ihtiyaç duyduğu varsayılabilir. Belki de bugünkü Kazanlak ve Tsareva poliana bölgelerinde ortaya çıkarılan Batı'nın iki megas domestikos mührü, protosebastos Adrianos Komnenos'un bulgularıyla bağlantılı olan şey, çeşitli yerlerde güvenliği sağlayacak olan yerel askeri birimlerin yenilenmesi ve örgütlenmesidir. Bu mühürler için bkz. Jordanov, Corpus 1, 79-80; Jordanov, Corpus 2, 218-220; Jordanov, Corpus 3, 211, 366; Nesbitt ve Oikonomides, Mühürler, 6-7.

332 M. MEŠKO

Adrianoupolis'i savunacak imparator. 118 Onun "sivil" danışmanı Nikeforos'tu

Yaşlı Bryennios da doğrudan Adrianoupolis'ten geliyor. 119 Çok

muhtemelen Selanik vilayetindeki birimlerin en azından bir kısmı

(veya Tesalya, yani Tesalya süvarileri ve piyadeleri) de nişanlanmıştı,

kaisar Nikeforos Melissenos'un kameramanlığa katılımına bakılırsa

Paign. 120 Varsayımsal olarak komşu ilden takviye

Bulgaristan da düşünülebilir. Birincil kaynaklardan kanıtlandığı üzere,

sebastos John Taronites 1092/1093'te bu eyaletin sorumlusuydu (doux

Skopion) ve onun da bu komisyona sahip olduğu tamamen göz ardı edilemez.

1095.121 baharında görev sonrası Birimlerin kapsamlı bir listesi

Kumanlara karşı kampanyaya katılmak nihayet şu şekilde destekleniyor:

göçebe Türkofon paralı askerlerden oluşan birkaç ethnikoi birliği

Bizans hizmeti (Selçuklular, Peçenekler ve Uzlar). Bu uygulama bir kez

daha fazlası süvari okçularının yoğun olarak konuşlandırılmasının devam ettiği anlamına gelir

Bizans ordusu 1083.122'den sonra. Genel olarak, Bizans'ın tahmini sayısal gücü

1095'te toplanan Bizans ordusunun sayısı en az 10.000'e ulaştı ama artık yok

15.000'den fazla erkek. 123

Anna Komnene'nin kısa açıklamasından, Aleksios Komnenos'un Bizans ordusunun çekirdeğiyle birlikte başkentten yürüdüğü, ancak Makedonya, Trakya ve Teselya'dan (zaten orada toplanmış olan) diğer birliklerin Adrianoupolis'e katıldığı izlenimi ediniliyor. hemen tüm ordusuyla birlikte Anchialos'a doğru ilerledi.

118 Bkz. yukarıdaki 94. not.

119 Bu eski asi ve Aleksios Komnenos'un 1078 ayaklanmasındaki düşmanı, imparatorun 1087'de Peçeneklere karşı yürüttüğü seferde danışman olarak görev yapmıştı. Yukarıdaki metin.

120 Bu varsayım, Ekim 1081'deki Dyrrachion savaşıyla başlayan yukarıdaki askeri seferlerin tanımına dayandırılabilir. Yukarıdaki metne bakınız.

121 Bkz. yukarıdaki 86. not.

122 Bu, göçebe kökenli çeşitli Bizans askeri komutanlarının (Tatikios, İlhan, Skaliarios, Monastras, Ouzas ve Argyros Karadja) isimleriyle kanıtlanmaktadır. Örneğin böyle bir birlik, Lebounion'daki (Patzinakai Moglenitai) yenilgiden sonra Moglena'ya yerleşen ve Bizans ordusuna katılan Peçeneklerden oluşan tagma idi. Yukarıdaki metne ve Zonaras, 740-741'e bakınız; Zlatarski, История, 209; Kühn, Armee, 251. Bkz. Meško, "Göçebe Etkileri", 66-80.

123 Araştırmanın mevcut durumu göz önüne alındığında, daha doğru bir tahmin mümkün değildir, çünkü çok

Peçeneklere karşı savaş sırasında Bizanslıların uğradığı kayıpları ölçmek zor

ve çeşitli kökenlerden gelen paralı asker birimlerinin sürekli değişen sayılarını hesaba katın.

rakam yaklaşık olarak aynı birimlerin savaştığı temel varsayımına dayanmaktadır.

1095'te Kumanlar, 1087 ile 1091 yılları arasında Peçeneklere karşı ve kayıplara rağmen

genel sayısal güç hemen hemen aynı kaldı;

birimler 1091 ile 1095 arasındaki "daha sakin" yıllarda toparlanma fırsatı buldu.

Fesleğen vs Samuel

137

uykusunda silahlı bir adamın karşısına çıktığını ve mızrakla böğrüne vurduğunu söyledi".102

Akropolites'in aklında Aziz Demetrios ve ondan önceki efsanevi hikaye vardı.

Selanik Chartophylax'ı John Staurakios tarafından yeni bir Mucize olarak gönderilen,

13. yüzyılın sonlarında yazılmıştır. Stavrakios Aziz'e "bekçimiz,

şehrin koruyucusu ve büyük imparatorun büyük askeri", beklenmedik bir şekilde

beyaz bir atın üstünde belirip, göğsünde ölümcül bir yaraya neden oldu.

Bulgar hükümdarı Kaloiannes. 103 Bu mucize başka bir mucizeyle tamamlandı

Aziz'in ona karşı mücadelenin ön saflarında yer aldığı efsane

Samuel'in Durumu. Stavrakios bu mucizeye geçmiş zamanları hatırlatarak başlar.

"Bulgarların üzerinde hâlâ ağzında olan ünlü Samuel hüküm sürüyordu.

Bulgarlar" ve batıdaki tüm "Bulgar ve Roma topraklarını fethedenler

Selaniklilerin şehrinden".104 Ancak bu Samuel değil, oğludur.

Bu mucizenin baş aktörü olan ve "di-di-" olarak canlandırılan Gabriel Radomir

Cehennemin gerçek hizmetkarı" sadece "şeytanlardan biraz farklı". Kötülüklerinden dolayı

Özellikle Moglena bölgesindeki Sosk köyünde halka karşı

zavallıları atıyla kovalayan Aziz Demetrios tarafından cezalandırıldı ve

onu mızrağıyla öldürdü. Stavrakios "işkence" diyerek mucizeyi sonlandırdı.

adı geçen halk, büyük Şehidi övdü ve kurtuluşları için ona teşekkür etti", 105

Stavrakios'un bu Mucize ile şöyle bir izlenim yaratması ilginçtir:

Aziz Demetrios sadece Selanik şehrini değil aynı zamanda Selanik şehrini de koruyordu.

Moglena bölgesindeki insanlar. Bu mucize yansıtılmış bir mucize olarak yorumlanabilir.

Moglena'lı Aziz Hilarion'un kutsal emanetlerinin tercüme edilmesine tepki

Tarnovo, Kaloianes'in Makedonya'daki fetihlerinin ardından gerçekleşti. 106 ile

ne olursa olsun "Samuel hâlâ Bulgarların ağzında" ifadesi

Stavrakios'un gerçekten bunu kastettiği ve kime atıfta bulunduğu açık bir şekilde

Bizans ideolojisi. Aziz Demetrios'un üstünlüğünü gösterdi.

Gabriel Radomir'in Sosk'ta ölümü ve Kaloiannes'in düşüşüyle ​​şenlik yaşandı

Selanik'in duvarları. Stavrakios dikkat çekici bir şekilde şunlar arasında bir ayrım yaptı:

102 Akropolites, Tarih 23.19 23, ed. Heisenberg ve Wirth; tr. Makrides, 140.

103

Metnin Iviron'un 14. yüzyıl kodeksine dayanan ilk eleştirel baskısı yayımlandı.

1940 yılında yayınlanmıştır. Bkz. John Staurakios, "Ioannou Staurakiou logos eis ta thaumata tou Agiou

Demetriou," ed. Ioakeim Iberites, Makedonika 1 (1940), 324-376., 371.28-40, 372.1-10.

104 John Staurakios, 360.11-12.

105 John Staurakios, 360.13-40, 361.1-15.

106 Aziz Hilarion'un kutsal emanetlerinin tercümesiyle ilgili hikaye Bulgarlar tarafından anlatılmıştır.

Tarnovo Patriği Euthymios, Kaloianes'in fetihlerini takiben

Moglena şehri, Trakya, Makedonya, Nea Hellas ve

Hellas". Bkz. Giuselev, Srednovekovna poeziia ot i za Bălgarite, 465-466.

316

BÖLÜM 8

Ohri'yi fethetmeye hazır, tam askeri teçhizatla süslenmiş bir tepe. Şehir, orijinal görünümüyle tasvir edilen arka planda, harabe halindeki modern kaleyle birlikte duruyor. 98 Samuel'i çağdaş Bulgar ordusuna liderlik etmeye hazır bir konumda resmeden Morozov, Bulgar propagandasının baskın amacını açığa çıkarıyor. Morozov, Vazov ve Hristov ile birlikte Samuel'i, özgürleştirici bir görev olarak Bulgaristan'ın askeri fetihlerini temsil etmesi için görevlendirdi. 99 Sanatsal motifleri aynı zamanda Bulgar milliyetçilerinin Makedonya'nın askeri olarak ele geçirilmesini nasıl algıladıklarını da ortaya koyuyor. Ortaçağ geçmişinin kahramanları, fethedilen Makedonya toprakları üzerindeki tarihi haklarını meşrulaştırmak için hayati bir araç haline geldi. Makedonya ile olan doğrudan tarihsel ilişkisi nedeniyle Samuel, çağdaş savaşın ön saflarında yer almak ve orduların Makedon topraklarını özgürleştirmesine öncülük etmek için ideal bir seçimdi.

Iordan Ivanov da 1915 tarihli Bălgarete v Makedoniia ("Makedonya'daki Bulgarlar") adlı kitabına yansıyan bu görevi aldı. Balkan Savaşları sırasında yaptığı araştırmaların sonuçlarını içeriyordu. Ivanov'a göre kitabı, "Makedonya'daki Slav nüfusunun Bulgar kökenlerine ve diline tanıklık eden tüm önemli belgeleri toplayarak" "o zavallı halkı korumak" amacıyla yazmıştır.100 Makedonya'nın Bulgar karakterini kanıtlamayı amaçlamaktadır. Ivanov, iddialarını desteklemek için Basil'in "Bulgar katili" lakabını kullandı:

Makedon Bulgarları ve soyluları, Bizans'a boyun eğmeyip, akademik çevrelerde "Batı Bulgar İmparatorluğu" adıyla bilinen, "Bulgar" imparatorluğu adını verdikleri kendi yeni devletlerini kurdular. Kahraman İmparator Samuel, Bulgar devletini cesurca savundu, başkentleri Sofya, Moglena, Vodena, Prespa, Ohri'den yönetti ve Makedonya, uzun ve kanlı savaşların ardından 1018'de Bizans'ın yönetimine girdiğinde. Samuel'in halefleri olan Bizans imparatoruna Bulgar katili adı verildi.

98

99

100

Baştankara saç ve gözler

Moutafov "Za istoriiata v izkustvoto i zhivopisnoto v istoriiata", 13-14 ve sayfa 44'teki levha. Bulgar sanatçı Boris Denev'in aynı döneme ait Ohri üzerindeki Samuel Kalesi'nin tablosu, Bulgar askerlerini Ohri kalesiyle resmediyordu. arka plan (ibid., 13 ve sayfa 43'teki levha).

Zoran Todorovski, "Vtora Balkanska vojna (1913)," Makedonija'da. Mileniumski kültürü

tarihsel gerçekler, IV, ed. Pasko Kuzman, Jovan Donev, Elizabeta Dimitrova (Üsküp: MPM,

Avrupa-Balkan Üniversitesi, 2013), 2217-2242.

Iordan Ivanov, Bälgarete - Makedonija. İzdirvanya ve dokumenti za tehnoto poteklo, ezik ve

narodnost s etnografska karta i statistika (Sofya: Balgarska akademija na naukite, 1915), IV.

Önsözde "Makedonya'daki Bulgarlığın" yüzyıllardır var olduğunu ve

Bulgar Eksarhanesi aslında "Makedon Bulgarları"nın eseridir (ibid., v).

392

ÇÖZÜM

Devletin siyasi ve ideolojik özüne bakıldığında, onun devletini nasıl adlandırdığı ya da tebaasının kendilerini nasıl tanımladığı konusunda net bir kanıta sahip değiliz. Bizans çağdaşları, Samuel Devleti'nde yer alan yeni düşmanları tanımlamak için klasik terimleri kullanmakta ve böylece kimliklerini maskelemede tutarlıydılar.

Samuel'in kendisini ve Devletini eski Bulgar imparatorluğuyla ilişkilendirdiği veya onun geleneklerini sürdürmeyi arzuladığı yönündeki geleneksel bilimsel görüşten şüphe etmek için her türlü nedenimiz var. Bu öneri, Samuel'in Prespa ve Ohri'deki eyalet merkezinde tesis ettiği bağımsız konumdan ve Balkanlar'daki geniş topraklar üzerindeki hakimiyetinden memnun olduğunu dayatıyor. Bizans'a meydan okuyarak kendisini imparator ilan etti. Bizanslılar, Samuel'in unvanını veya devletini resmi olarak tanımıyor ve bunu Bizans topraklarından hukuka aykırı bir şekilde ortaya çıkan bir dinden dönme veya tiranlık olarak görüyorlardı. II. Basil'in 1020 civarında basılan mührünün içeriği, Bizans imparatorunun Samuel'i bağımsız bir devletin ve kilisenin kurucusu olarak gördüğünü gösteriyor. Ancak, Bizans'ın ideolojik üstünlüğünün sürekliliğini bozacağı için Samuel'in resmi unvanını kasıtlı olarak gizledi. Bu imparatorluk belgeleri, II. Basil'in Samuel'in adını 1018'de ilhak ettiği devletle ilişkilendirdiğini açıkça ortaya koyuyor.

Samuel ve yönetiminin eski Bulgar İmparatorluğu'na bağlanma şekli, II. Basil'in ideolojik propagandasının ve Bizanslı olmayan ortaçağ yazarlarının varsayımlarının bir konusudur. Basil 11, ilhak edilen bölgeye idari ve dini anlam taşıyan 

219

Balkan Yarımadası'nın en güneyindeki etnografik koşullara ilişkin açıklamamı, yaklaşık 5-6 mil kare büyüklüğündeki son derece verimli ve muhteşem Moglenica Vadisi Havzası'ndaki ulusların ve dinlerin tuhaf kaleydoskopundan kısaca bahsetmeden bitiremem. Selanik'in kuzeybatısında yer alan ve Vodena'nın yaklaşık iki saat kuzeyinde başlayan Moglena manzarasına (sakinler tarafından Méglen olarak telaffuz edilir), Karadjova veya Türkçe'de kara ova denir ve yaklaşık 40 yıl önce, sakinlerinin kesinlikle hiç kimse onların kendi bölgelerine girmelerine izin vermek istemedi.

Hahn, Moglena toprağının zaten çok kutsanmış olan Makedonya'daki en verimli toprak olduğunu söylüyor; Bu aynı zamanda bu kadar küçük bir alanda, yani mil kare başına yaklaşık 9-10 köy ve mezranın neden 54 köy ve mezranın var olabileceğini de açıklıyor. Buradaki birçok tarla yılda üç kez ürün veriyor. İklimi çok sağlıklı ve sayısız noktada köpüren kaynak suyu nadir kalitede.

Geniş Selanik ovasına dar bir vadiyle bağlanan bu havzaya Vodena'nın kuzeyindeki dağlardan baktığınızda bundan daha güzel bir manzara hayal edemezsiniz. Ağaçların arasına gizlenmiş köy köy. Zemin yılın büyük bölümünde yeşildir ve ovayı çevreleyen tepelerin oluşturduğu halka, güzelliğiyle yarışmaktadır. Bölge sakinleri tarlalarını ve çayırlarını sulamak için çok sayıda küçük dere ve damlama kullanıyor.

Bu küçük coğrafyada üç farklı ırk yaşıyor; Bunların arasında Bulgarlar en kalabalık olanıdır ve yerli olarak kabul edilebilir. Ancak bu Bulgarların çoğunluğu Müslümandır. Onlardan sonra Asya'dan göç eden ve Balkan Yarımadası'nın başka hiçbir yerinde bulunmayan Juruklar geliyor. Juruken, Fatichane ve Konjar'lara (kısaca Juruken olarak da bilinir) bölünmüştür. Üçüncü yarış sonunda oluşuyor

220

bazıları aynı zamanda Müslüman olan iğdişler. Bu dar alanda her biri iki parçaya bölünmüş üç halk buluyoruz: Dinsel farklılıklar nedeniyle Bulgarlar ve Eflaklar, ulusal nedenlerden dolayı Yörükler; öyle ki aslında Moglena'daki altı farklı topluluk iyi bir uyum içinde bir arada yaşıyor.

Bulgar Moglenitlerin lehçesi, uzun süredir tecrit edilmiş olmaları nedeniyle o kadar tuhaf hale geldi ki, yabancılara çok tuhaf geliyor; yerliler onlarla gurur duyuyor ve onları özellikle erkeksi olarak görüyor.

Konjar'lar 16. yüzyılın başında Moglena'ya göç ederken, Fatichan'lar ülkede daha da uzun süredir yaşıyor. İkincisi, Makedonya'yı fetheden Fatikanlar ordusunun torunlarından oluşuyor. Sultan Mahmud'un Türk reformuna kadar ve oğlu Mecid'in saltanatının başlangıcında özel bir şef tarafından yönetildiler. Bu saygınlık, Zirim Başi adı verilen, fatihlerin generalinin soyundan gelen bir ailede kalıtsaldı.

Bu Fatichanların özel ayrıcalıkları ve vergi muafiyetleri vardı, bu yüzden uzun süre karışmadan kaldılar. Türk reformunun başlamasından bu yana, yani. Ben. Ancak yaklaşık 50 yıl önce Konjarlarla karışmaya başladılar. Bu iki Asyalı halk da kendilerini Moglena'nın meşru yerlileri olarak görüyor; Ancak hiçbiri henüz tam bir Asyalı özelliği olan Bulgarcayı öğrenmedi.

Müslüman ve Hıristiyan iğdişleri

ayrıca her ikisiyle de ilgili bir lehçe konuşun

Kelimelerin seçimi olarak telaffuz çok önemlidir

diğer Makedon Eflaklıların konuşma dili

farklılık gösterir. Öte yandan Moglenite-Eflak lehçesinde şu söz vardır:

Romanya Krallığı'nda bulunanlara çok daha benzer

ortak yerel dil. Burada iğdişler özellikle aktif

çömlekçilik sanatı ve onları özellikle yakmak

221

En kaliteli kırmızı kilden yapılmış antika şekilli sürahiler ve diğer kaplardan oluşan gerçek mücevherler.

Daha önce de belirtildiği gibi, Moglena'da mükemmel kalitede ve büyük miktarlarda kırmızı biber (kırmızı biber) üretilmektedir. 1863 yılında resmi bilgilere göre yaklaşık 300.000 kg ihraç edilmiştir. Bir diğer ihracat kalemi ise aynı yıl 100.000 kg civarında üretilen ipek kozalarıdır. Ayrıca Moglena'nın tüm mahsullerinin çevre ilçelere göre daha kaliteli olduğunu ve burada mükemmel meyve ve üzüm çeşitlerinin de yetiştiğini belirtmek gerekir.

Bütünlük adına, Yunanistan-Türkiye sınırındaki Makedon cephesinin hâlâ tartışılması gerekiyor. Konfigürasyonları genellikle her iki duruma da aynı avantaj ve dezavantajları sunar.

Sınıra yakın stratejik konuşlanma alanları da her iki tarafta da kabaca aynı. Türkiye tarafında Selanik ile Veria arasındaki Campania, Kailar havzası ve hemen arkasında son derece zengin Moglena vadisi ve son olarak da Manastır havzası.

Öte yandan sınırın Yunan tarafında Teselya'nın çok verimli ve oldukça ekili ovaları ve ikinci olarak Spercheios ve Cephissus'un aynı derecede zengin ekili vadileri yer alır; daha sonra yiyecek tedariki için Boeotia ovaları ve son olarak Euboea adası düşünüldü.

Doğal avantajlar bu nedenle stratejist içindir

Olimpos sınırının kuzeyi ve güneyi hemen hemen aynı;

Her iki taraftaki dağıtım alanının derinliği de karşılık gelir

bu savaş alanında gerçekte mümkün olan güçler

koşullar.

Selanik'in kuzeybatısında yer alan ve Makedonya'nın en mükemmel tahıl mahsullerinin yetiştirildiği Moglena vadi havzasında yılda her zaman iki, bazen de üç hasat yapılır. Burada çok miktarda ipek ve çok çeşitli biber de üretiliyor ve bunların büyük bir kısmı Sırbistan'a ve hatta Macaristan'a ihraç ediliyor. Tüm tahıllar da Mog-

lena komşu bölgelere göre daha kaliteli.

. Makedonya'daki daha kaliteli endüstriyel ürünlerden de bahsetmek gerekir: Kutsanmış Moglena Havzası'ndaki iğdişlerle üretilen kırmızı kilden yapılmış çok aranan kaliteli çömlekler, ayrıca büyük şehirlerden gelen zarif gümüş telkari işleri ve son olarak mükemmel yasemin pipoları bazen 2 m'den uzun olup çalılar çoğunlukla Vodena ve çevresinde yetişir.

Bulgar Katili Basil Efsanesi

26 ganimet ve prestij kazanmak için. Bu, 1014'te sağlam bir direnişle karşılaştığında eve dönmek olan ilk tepkisini daha iyi açıklayabilir: bağımsız bir Bulgar krallığını yok etmeye kararlı bir adamın eylemi pek de değil. Ancak, muhtemelen Herodot'un tarihlerini bilen bir generalin hilesi, imparatorun 29 Temmuz 1014'te Kleidion olarak bilinen geçitte önemli bir zafer elde etmesine yol açtı. 57 Hemen ardından imparator dramatik bir gerileme yaşadı ve Skylitzes bir kez daha tek bilgi kaynağımız oldu. Basil, Kleidion'dan bitişikteki Strumica kalesine ve yakındaki Matzoukion adlı kaleye doğru yürüdü. Ayrıca Theophylaktos Botaneiates'in komutası altında, imparatorun kendi kuvvetlerinin Selanik'e ilerlemesi için Strumica'nın yukarısındaki tepelerden bir geçit açmayı amaçlayan bir ileri kuvvet gönderdi. İlk başarının ardından Botaneiates imparatorun yanına dönmeye çalışırken pusuya düşürüldü. Skylitzes, Botaneiates'in askerlerinin çoğuyla birlikte dar bir geçitte yok oluşunu kanlı bir şekilde anlatır ve Basil'in cesaretinin o kadar kırıldığını ve geri döndüğünü, Mosynopolis'e ilerlemeden önce sadece güçlü Melnik kalesini güvence altına almak için durakladığını kaydeder. Konstantinopolis'e dönüş yolunun yarısı. Ancak burada Samuel'in öldüğü haberini aldı ve fikrini bir kez daha değiştirdi. Selanik'e geri dönerek ve oradan da Pelagonya'ya geri dönerek avantajını kullanmaya karar verdi, "Cebrail'in Bitola'daki [Bulgar] imparatorluk vakfı dışında civardaki hiçbir şeyi yok etmedi."58 Bu, Samuel'in oğlu Cebrail için bir üs gibi görünüyor. Radomir babasının yerine geçmişti ancak henüz babasının astları üzerinde otorite kuramamıştı. Basil, 1015 baharında Bulgar kalelerine erişimi koruyan iki büyük kaleye saldırmayı başardı: Vodena ve Moglena. Daha önce Basileios'a bağlılık yemini etmiş olan Vodena (modern Edessa) vatandaşları ona karşı ayaklanmış, bu nedenle şehirleri kuşatılmış, yeni bir yemin edilmiş ve baş belası sakinler Voleron'a taşınmıştı. Ayrıca Basil bölgeyi güvence altına almak için iki yeni kale inşa etti. İmparator daha sonra dikkatini kuşatılan ve duvarlar yıkılarak ele geçirilen Moglena'ya çevirdi. Üst düzey Bulgar yetkilisi ve Gabriel Radomir ile şehrin valisi Ilıca'nın yakın arkadaşı olan kavkhan Dometian teslim oldu. Silah taşıyabilenler Ermenistan'daki Vaspurakan'a nakledilirken diğerleri köleleştirildi. Basil, yeniden inşa etmek yerine Moglena'yı yerle bir etti ve yakınlardaki Enotia adlı bir kaleyi garnizona aldı.59 Bu noktada Basil, Bulgar imparatorluk unvanına sahipmiş gibi davranan John Vladislav ile temasa geçti veya onunla temasa geçti.

Samuel'in öldürülen kardeşi Aaron'un oğlu. Belirsizlik bu durumdan kaynaklanıyor

57 Yukarıya bakınız, s. 2-6. 58 Skylitze, 350-1.

59 Skylitze, 352; Pirivatrić, Samuilova država, 123. Ayrıca bkz. V. Kravari, Villes et köyleri de Macédoine

Batı, Bizans Gerçekleri (Paris, 1989), 68-70 (Vodena), 82-3 (Moglena).

33. MOGLENA'NIN ST HILARION'U (1134-64) KENDİ Piskoposluğundaki Bogomilleri Dönüştürüyor

Aziz Hilarion, 1134-64 yılları arasında Moglena'nın (Meglen) piskoposuydu. Obolensky'nin 'Bogomilizm üzerine bir çalışma için başlıca kaynaklardan biri' olarak tanımladığı Hayatı, Trnovo'nun son Bulgar Patriği Euthymius (1375-93, ölüm c. 1402) tarafından Eski Slav dilinde yazılmıştır. Yaşamın tartışmaya açık bölümlerinin tarihsel içeriği, burada alıntılanan metinde Bogomilizm hakkında söylenenler, I. Manuel'in saltanatına ait diğer kaynakların kanıtlarıyla uyumludur.

Hayatın Bulgarca metni E. Kaluzhniacki tarafından düzenlenmiştir. Bu çeviri, Sharenkoff'un Bulgaristan'da Maniheizm üzerine bir inceleme, ek 3, s. 79-80'e dayanmaktadır, ancak orijinal sözdizimini yeniden düzenleyen ve gerektiğinde çeviriyi düzelten Yuri Stoyanov tarafından Eski Slav metniyle derlenmiştir.

Kısa bir süre sonra aziz, inananlara titizlikle vaaz ve öğretiler sürdürürken, bunların önemli bir kısmının kendisine iftira atan ve kendisine komplo kuran Maniciler, Ermeniler ve Bogomiller olduğunu keşfetti; Karanlıkta, yırtıcı hayvanlar gibi Ortodoks sürüyü yağmalayıp yoldan çıkararak, dürüst yüreklileri vurmaya çalışıyorlardı. Sayılarının her geçen gün arttığını görünce büyük bir üzüntüye kapıldı ve onların inatçı dillerine son vermesi için Yüce Allah'a canı gönülden dua etti. Sık sık halkına vaaz veriyor, öğretiyordu

ve onları Ortodoks inancında güçlendirmek. Bu sözleri duyunca

1 Obolensky, Bogomiller, s. 164, not 1.

2 yani Paulikanlar.

3 Philippopolis'te Ermenilerin varlığı için bkz. AC [22(d)] ve not 10; bkz. Ayrıca

Gouillard, 'Gagik II'.

Moglena Kumanları

57

Toit tapde adam adam

1181 [2.4], her ikisi de söz konusu bölgelerde kimin yaşadığı ve çalıştığı konusunda Moglena'daki Kumanlarla ilgilidir. Kontostefanos'un kanununda pronoia sahiplerinin elinde bulunan "paroikoi evlerinden" bahsediliyor ve pronoia sahibi askerlerin ve Pankratios Anemas'ın kendilerinin Archontochorion bölgesinde fiziksel bir varlığa sahip olduklarına dair hiçbir işaret yok. Öte yandan, 1181 tarihli yasa, Kumanların Chostianes bölgesinde yaşadığını belirtiyor ve "evleri ve otlak alanları"ndan bahsediyor ve mevcut yasada "Moglena'da yaşayan" Kumanların manastırın mülküne izinsiz girdiğini ve " hayvanları için bazı hayvan barınakları inşa ettiler." Kumanların hayvan barınaklarına yapılan atıflar, bu insanların pastoral gelenekleri ışığında anlaşılabilir. Ancak üretimin ekonomik kaynaklarıyla Kontostefanos'un eylemindeki askerlerden daha yakın bir ilişkileri olduğu görülüyor. Bununla birlikte, her iki kanunun Kumanları da paroikoi'ye sahipti ve paroikoi'ye sahip olan manastırlara paralel olarak paroikoi'nin vergilerinden ve işçilik hizmetlerinden faydalanabilirlerdi.

Burada Moglena ile ilgili son bir belgeden bahsetmek gerekir; hem Lavra keşişlerinin talebini hem de III. Aleksios Angelos'un Ekim 1196 tarihli kararını (lizis) içeren iki bölümlü bir belge. Keşişler imparatora sahip oldukları bir köyle ilgili dilekçe verdiler. İmparatorun amcası tarafından manastıra bağışlanan Verrhoia temasında. Belgede köyün adı yer almıyor ancak Khostianes yakınlarında değildi. Lavra, bu köydeki bazı arazileri (topia) "Moglena temalı bazı askerlere ve Moglena piskoposunun paroikoi'sine bir dekateia uğruna" kiralıyordu (ekdidei). Ancak "bazıları yaz aylarında dekateia'larını ihtiyatlı bir şekilde manastırımıza ödemediler." Lavra imparatordan Verrhoia ve Moglena vergi tahsildarlarına inatçıları kira bedelinin iki katını (dekateia) ödemeye zorlamaları emrini vermesini istedi. İmparator, eğer söz konusu parseller gerçekten Lavra'nın sınırları içerisindeyse, yerel yetkililerin Lavra'nın kiraladığı mülkle ilgili haklarını uygulaması ve bu mülkleri kiralayanların borçlu olunan dekateia'yı alıkoymasına izin vermemesi gerektiğine karar verdi.44

George Ostrogorsky ve Dragutin Anastasijević şu sonuca vardı:

Yasada adı geçen kişilerin zamir sahipleri olduğu anlaşılıyor ve Paul

Lemerle askerlerin "şüphesiz Kuman" olduğunu düşünüyordu.45

zamir sahibi Kuman askerlerinin güçlü bir varlığı olduğu düşünülüyor

Moglena bölgesinde askerlere yapılan her atıfın geçerli olduğunu varsayamayız.

44 Lavra, 1, no. 69.7-9,17-18 ve s. 72.

45 Ostrogorsky, Feodalizm, 46 ve Anastasijević ve Ostrogorsky, “Zarif Kumanes,” 21-

22, bu belgeye ilişkin analizlerini Rouillard ve Collomp'un önceki baskısına dayandırdılar.

Lemerle, Tarım Tarihi, 240.

On ikinci yüzyılda Pronoia

bölge onlara bağlıydı. Belgenin bu askerleri piskoposluk paroikoi'leriyle yan yana getirdiğini gözlemliyoruz, bu da onların oldukça düşük statüde olma ihtimalini ortaya çıkarıyor. Ayrıca, 1118'den sonra ve muhtemelen 12. yüzyılın ortalarında yazılan Zonaras'ın tarihinden, yağma için imparatorluğa giren bir grup Peçenek'in, I. Aleksios Komnenos tarafından mağlup edildikten sonra Moglena'ya asker olarak yerleştirildiğini biliyoruz. İmparator "onları Moglena temasına göre eşleri ve çocukları ile yerleştirdi ve onları 'çok ayrı bir birlik' olarak organize etti. Şu ana kadar kalıtsal bir miras yoluyla varlığını sürdürüyorlar ve yerleştikleri yerin sıfatı olarak Peçenekler Moglenitai [Πατζινάκοι Μογλενῖται] olarak adlandırılıyorlar."46 Zavorda İncelemesi'ndeki pasaja göre, bu Peçenekler zamir sahibi olamazlar çünkü toprakları kalıtsaldı ve bu nedenle küçük toprak sahibi askerler olmalılar. 47 Bu, 1196 lizisindeki askerlerin Peçenek olduğu anlamına gelmez, ancak onların Kuman ya da zamir sahibi oldukları sonucuna varamayacağımız anlamına gelir.

Girit'in Skordiles ailesi

[2.6] Skordiles ailesi için Girit Konstantin Doukas'ın doux yasası (1183 veya 1192)

Zavorda İncelemesi dışında pronoiatikos sıfatının tek görünümü, Girit Konstantin Doukas'ın doux'unun Skordiles ailesinin mülk sahipliğini doğruladığı 1183 veya 1192 tarihli tuhaf bir belgenin bir versiyonundadır. Belgenin yalnızca Bizans ve Bizans sonrası üç versiyonu mevcuttur; ikisi Yunanca ve biri İtalyanca; bunların tümü daha sonraki tarihsel koşullara uyacak şekilde açıkça düzeltilmiş ve değiştirilmiştir. Belgenin giriş bölümünde, görünüşe göre kalıplaşmış bir pasajda Doukas, herkese kendi mülkünü tahsis etmesi emrinin verildiğini açıklıyor. Belgenin üç versiyonunda bizi ilgilendiren ifade şu şekilde yer alıyor. Doukas, kendisine imparator tarafından emir verildiğini yazıyor

46 Zonaras, XVII1.23: Ioannis Zonarae Epitomae Historiarum libri XVII, ed. M. Pinder (Bonn, 1841-97), 11, 740-41: Moglenliler örneğinde bu insanlar...

ἰδιατατον yaptı. Bkz. Anna Komnene'nin tamamen yok olduğunu iddia eden anlatımı.

Peçenekler: Aleksiad, VIII.5.8: ed. Reinsch, 248. baskı. Leib, 11, 142-43;

Rodop bölgesi, 83. ODB, s.v. "Lebounion, Dağı."

Lemerle, Tarım Tarihi, 230 ve Ahrweiler, Byzance et la mer, 220 not 3, ikisi de

Zavorda İncelemesi'ne aşinaydılar ve aynı sonuca vardılar. Ahrweiler yanlışlıkla

Zonaras'taki iki pasajı birleştirerek "Manichaioi' Peçenekler" hakkında yazdı. Küçük toprak sahibi askerler hakkında,

bkz. Bartusis, "Küçük Askerler", özellikle. 22-23.

) noktasına gelince, Synadenos, Pankratios Anemas ve Kumanları (2.2-2.3) (2.5) ilgilendiren belgelerin tümü, zamirin veya zamirde tutulan nesnelerin mülkiyet içerebileceğini göstermektedir. 1162 Kontostefanos Yasası, pronoia'da tutulabilecek nesnelerin yalnızca mülkiyeti (bir proasteion) değil aynı zamanda paroikoi'yi de içerdiğini ekler; Moglena'daki Kumanları ilgilendiren 1181 ve 1184 belgelerinde pronoia'da tutulduğu özellikle belirtilen tek

DIV. II. GÜNEYDOĞU ROTA 4

km.

127

km.

3

Sınırı geçerek Yunan topraklarına girin.

Sırbistan'a tekrar geçin.

11

12

Selimli.

Bogorodica. Buradaki yol kuzeybatıya doğru gidiyor.

17

19

Vardar üzerinde köprü ve feribot. SW'yi vurur. Yol o zaman

20

Gevgeli tren istasyonu.

Gevgeli. Son 2 km. iyi bir chaussée'dir.

21

Gevgeli, r. Vardar Nehri'nin kıyısında, Chingane Derbend nehrinin üzerinde ve Yunan sınırına yakın, geniş bahçeler ve üzüm bağlarıyla çevrili, Moglena'nın dik ve engebeli tepeleri batıya doğru yükseliyor. İşgalciler tarafından Vardar'dan (daha önce yol bulunmayan yerde) Petrovo'dan Demir Kapı'ya kadar yol inşa edildi.

72

Doiran (Polyani). Pop. Çoğu Rum ve Türk olmak üzere 6.000 kişi. Selanik-Dedeağaç hattı üzerindeki (gölün güney kıyısının eteklerinde yer alan) tren istasyonu, kasabaya kısa bir chaussée ile bağlanmaktadır. Kasaba SW'da yer almaktadır. Balık bolluğuyla ünlü, dairesel tatlı su Doiran Gölü'nün kenarında. Bahçeli villalar kasabanın yakınında yer almaktadır. İlçe oldukça verimli. Açık, dalgalı ve oldukça iyi işlenmiş bir ülke,

kasaba SW. Karasuli istasyonuna ve Amatovo Gölü'ne doğru. Doiran'dan ayrılırken Strumitsa yolu Doiran gölünün batı kıyısını yakından takip ediyor. Daha yüksek seviyede paralel yol.

77

WNW'ye dönüyoruz. ve gölden ayrılan yol artık engebeli ve engebeli araziden geçiyor.

81

Geuksheli köyü, 14 km. N. Yolu artık bataklık zemine doğru iniyor.

86

Bahar. Buralarda Gevgeli, Mirovça istasyonu ve Smokvica'dan gelen parkurlar birleşiyor. Kuzeybatı yönünde uzanan derin hendeklerle kaplı dere vadisini takip eden, KBD'deki ihbar kolları altındaki yol

90

Vardar'ın kolu Boyimia'ya doğru ilerledi. Boyimia nehrini geçin ve N.'ye karşı yamaçtan yukarı doğru devam edin.

92

Rabrovo, alt. 133 metre. Bu köy, Selanik ovasını Strumitsa vadisinden ayıran sıradağların eteklerinde yer almaktadır.

Rabrovo'dan W.'ya 12 km uzaklıktaki Selanik-Üsküb demiryolunun Mirovça istasyonuna giden bir yol vardır. Vardar üzerinden feribot

ablukayı kapattı ve gitmeyeceğini açıkça belirtti. Kasabanın insanlarıyla müzakere eden İmparator, kişisel güvenlik güvenceleriyle onların teslim olmasını sağladı. Savaşçıları Boleron kalesine nakletti ve gaddarlığıyla ünlü bir hafif piyade birliğini Edessa'ya yerleştirdi. Basil ayrıca Edessa yakınlarındaki vadide iki küçük ama stratejik açıdan önemli kalenin inşasını da denetledi.

İşgalini denetlemek için Selanik'e döndü.

Samuel'in krallığı. İmparator dinleyiciler arasında belli bir

Romanus'u temsil ettiğini iddia eden Tek Silahlı Roman

Gabriel, şimdi Çar. Temsilci şunu iddia etti: Çar

Romanus unvanını bir kenara bırakıp Basil'in tebaası olmak istiyordu

ve Bulgaristan'ın yöneticisi. Basil elçiye de güvenmedi

ne de teklif. Romanus Gabriel'in merkezinin

güç üssü Moglena'nın (Almopia) kuzeybatısındaydı.

Selanik. İmparator Patrician Nicephorus'u gönderdi

Xiphias, Konstantin Diogenes tarafından güçlü bir orduyla görevlendirildi.

Moglena. Selanik'teki meseleleri hallettikten sonra

Memnuniyetle Basil onu takip etti. O geldiğinde generalleri

zaten bölgedeki çiftlikleri yağmalayıp yok etmişler ve

kale kasabasını kuşatmaya başladı. Basileios askerlerine şu emri verdi:

kasabanın altından akan nehir için yeni bir kanal kazın

duvarlar. Yönlendirilen su, binanın bir kısmının temellerini ortaya çıkardı

şehir duvarı. Duvarın ahşap bloklarla desteklenmesi

Bizanslılar önemli taş bölümlerini kaldıracak. Bittiğinde

Memnuniyetleri üzerine Bizanslılar iskeleyi ateşledi ve aşağı indirdi.

duvar geldi. İhlal o kadar genişti ki, savunmacılar

dualar ve ağıtlarla teslim oldu. Bizanslılar

Romanus Gabriel'in sarayının önemli üyelerini yakaladı; arasında

onlar yerel bir hükümdar olan Domitianus Caucanus'tu (adı

Kaukanos, eski Bulgar kağanının ikinci hükümdarının unvanıdır.

Komutanlığı) ve Çar'ın Moglena valisi Elitzes ile birlikte

çok sayıda tecrübeli savaşçıyla birlikte. İmparator

Savaşan adamları Asprakania'ya (Vaspourakan) nakletti.

Ermenistan'da Van Gölü'nün güneydoğusundaki sınır bölgesi.

İmparator geri kalan adamların sakatlanmasını sağladı, böylece

BİZANS BOGOMİLİMİ

193

Tuna Nehri'nde doktrinlerini Bizanslıların bu bölgenin sakinlerine verdiği adla 'İskitler' arasında yaydılar.1

Bogomiller ile Peçenekler arasındaki temas olasılığı daha sorunludur, çünkü doğrudan kanıt yoktur, ancak yine de tamamen göz ardı edilemez; Bogomilizm o dönemde Tuna yerleşimlerine nüfuz etmemiş olsa bile Peçenekler, Makedonya ve Trakya'ya sık sık yaptıkları baskınlar sırasında Bogomilizm'in öğretmenleriyle pekala karşılaşmış olabilirler. Bu bağlamda, Peçenek ordularının büyük bir kısmının Bizanslılar tarafından katledildiği 29 Nisan 1091 savaşından sonra Aleksios Komnenos'un bunların kalıntılarını Vardar'ın doğusuna, bölgeye yerleştirdiğini belirtebiliriz. Bogomillerin özellikle on ikinci yüzyılda çok sayıda olduğu Moglena.

Aleksios'un Filippopolis'teki sapkınlarla ilişkileri yalnızca askeri nitelikte değildi. Aleksios, 1114 yılında Kumanlara karşı bir sefere hazırlanırken karargahını Philippopolis'te kurdu ve Paulikanlar'ı Ortodoks inancına dönüştürmek için sistematik bir girişimde bulundu. Şimdi başvurduğu yöntem teolojik tartışmaydı. Bizans Basileus'unun Ortodoksluğun yüce savunucusu ve koruyucusu olarak geleneksel rolü, Aleksios tarafından her zaman büyük bir ciddiyetle üstlenilmiştir. Mümkün olan her fırsatta kendisini gerçek inancın savunucusu olarak gösterdi. Bu nedenle kızı Anna

1 Vasilievsky (a.g.e. s. 150 ve devamı), Peçenekler ile Philippopolis'teki Paulikanlar arasında ortak Maniheist miras nedeniyle inanç ve geleneklerde benzerlikler olduğu hipotezini ileri sürmüştür. Ona göre Maniheist inanışlar, Peçenekler arasında, o dönemde Türk Maniheistlerin işgal ettiği Horasan ve Türkistan civarında onuncu yüzyılda yaşayan Kumanlar aracılığıyla yayılmıştır.

Bu hipotezi desteklemek için Ivanov (a.g.e. cit. s. 19-20), Peçeneklerin orijinal dininin 'Zerdüşt düalizmi' olduğunu söyleyen Arapça bir kaynağın kanıtını öne sürüyor; Ancak daha sonra bir kısmı Müslüman oldu, geri kalan düalist kabilelere karşı savaştı ve onları İslam'ı kabul etmeye zorladı.

Ancak bu teoriyi desteklemek için ileri sürülen kanıtlar belirsiz veya yeterince güvenilir olmayan kaynaklardan elde edildiğinden, kanıtlanmış olarak kabul edilemez. Chalandon

Vasilievsky'nin hipotezini 'gerçekten çok ustaca' olarak tanımlar (a.g.e. s. 104,

N. 1).

Bkz. Jireček, a.g.e. alıntı. P. 209; Chalandon, a.g.e. alıntı. s. 132-4.

Bkz. aşağıda, s. 223.

Bkz. Chalandon, a.g.e. alıntı. s. 30g ve devamı; L. Oeconomos, Dini Hayat

Komnenoslar ve Melekler Zamanında Bizans İmparatorluğu'nda (Paris, 1918), s. 48-9.

BİZANS BOGOMİLİMİ

225

Paulikanlar'ı ve Monofizitleri Ortodoksluğa dönüştürmek.1 Ancak bundan sonra Bogomiller ortaya çıkıyor. Aziz Hilarion'un, İmparator Manuel Komnenos'un açık emriyle onlara karşı harekete geçtiği anlatılıyor:

'Dindar imparator... ona bir ferman yazarak, sürüsünden tüm Bogomil sapkınlığını temizlemesini, dindar dogmalara boyun eğenleri (Bogomilleri) sıcak bir şekilde kabul etmesini ve onları seçilmiş sürü arasında saymasını emretmişti. boyun eğmeyenleri ve kendi dinsiz ve iğrenç sapkınlıklarını sürdürenleri Ortodoks mezhebinden uzaklaştırmak.

Bunu duyunca, onlar [yani. Bogomiller de Evrensel Kilise'ye girdiler ve Kutsal Vaftizi almaya layık görüldüler ve sapkınlıklarını sonuna kadar reddettiler.'

Manuel'in Moglena'lı Bogomillere karşı müdahalesi hiç de ihtimal dışı değildir, çünkü on ikinci yüzyılın ortalarında Bogomilizm Bizans İmparatorluğu'nda özellikle yaygındı ve Konstantinopolis'teki yetkililer için mükemmel bir sapkınlık haline gelmişti.3

Tüm bu din değiştirmelerin samimi olup olmadığından şüphe duyulabilir, çünkü Bogomiller zulümle veya başka bir zorunlulukla karşı karşıya kaldıklarında dıştan Ortodoksluğu taklit etmeleriyle ünlüydü. En azından bu durumda, diğer sapkınlara göre din değiştirmeye daha dirençliydiler; bazıları sonuna kadar inatçı kaldılar ve sürgüne ya da hapse mahkûm edildiler.

Moglenalı Aziz Hilarion'un Hayatı, on ikinci yüzyılın ortalarında Bogomilizm'in güneydoğu Makedonya'da güçlü bir güç olduğunu, bu bölgede Kilise'nin Paulikanlar ve Monofizitlere karşı da savaşmak zorunda kaldığını ve Bogomil'in

Bu dönüşüm, özellikle St Hilarion'u öldürmeye çalışan ve onu neredeyse ölümüne kadar taşlamayı başaran Monofizitlerin durumunda, zorlukla başarılmadı (Kałužniacki, a.g.e. cit. s. 42-3). Monofizit doktrinlerinin uzun reddiyesi (ibid. s. 43-51), Euthymius Zigabenus'un Adversus Armenios'undan alınmıştır (Pan. Dog. tit. 23, P.G. cilt. cxxx, sütunlar 1173-89).

* Kałužniacki, a.g.e. pp. 52-3.

*Bk. yukarıda, s. 219-22. • Bogomil sapkınlığının kutsal olmayan ve aşağılık ibadetçileri,

Elyny blagochstia priemshzh semya tanrı hierey vidѣ, vysya scheta ky

Ortodoks sürüleri ve itaatsiz olanlar izlenmeli,

sürünün dindar tüketiminden dolayı çeşitli sürgünler ve hapis cezaları.

(Ibid. s. 54.)

15

Çadır

Tarımsal üretim

157

uygun mera eksikliğinin olduğu yer. 179 En bilinen örnek kışın dağlardan inen Ulahlardı. Tahıl tedarikindeki eksikliği gidermek için ovalara indiler ve karşılığında süt ve yünlü ürünler sundular. 1066'da kasaba isyan ettiğinde Larissa çevresinde hatırı sayılır bir Ulah nüfusu vardı. Aileleri sürülerini dağlara geri götürürken onlar geride kalmışlardı. Muhtemelen Tesalya'daki tahıl hasadında çalışarak sürülerinin ürününü desteklemeyi planlıyorlardı. 180

Lavra'da Ulahlar tarafından kullanılan Moglena temasında dağ otlakları vardı. 1184 yılında Kumanlar bu meraları dekatia ödemeden işletince manastır imparatorluk müdahalesine başvurmak zorunda kaldı. Koumanlar ayrıca Lavra'nın Ulah ve Bulgar çobanlar üzerindeki iddialarını, onları yasadışı bir şekilde kendi paroikoi'lerine dönüştürerek gasp etti. Eylemleri mera kıtlığına neden oldu ve Ulahlar, eyaletin dağ merasındaki (demosiake planena) iki kıvrımı kullanarak hayvanlarını devlet arazisine götürdüler. Her ikisi de, kıvrım kullanıcılarının daha önce devlete yaptığı tüm ödemeleri tahsil etme hakkıyla birlikte Lavra'ya verildi. 181 Bu durumda, bu pastoralistlerin yaylacılıkla mı yoksa daha az katı bir göçebelikle mi uğraştıkları açık değildir.

Diğer üretim alanlarında olduğu gibi bu dönemde de kırsal kaynaklardan daha yoğun bir şekilde yararlanıldı; bunun nedeni, muhtemelen ekilebilir tarımın yaygınlaşmasının bazı bölgelerde mevcut mera miktarını kısıtlamasıydı. Tek faktör bu değildi. Zengin toprak sahipleri büyük sürüler ve sürüler oluşturacak kaynaklara sahipti. Ksenophon manastırı örneği bunun ne kadar hızlı yapılabileceğini gösteriyor. Bu tür toprak sahipleri, kışlık yem sağlama ve katliamdan kaçınma konusunda köylü çiftçilere göre daha iyi bir konumdaydı. Topraklarının kalitesine ve durumuna göre belli bir dereceye kadar uzmanlaşabildiler ve kendi acil ihtiyaçları için ihtiyaç duyduklarından daha fazla süt ürünü ve yün üreten sürüler oluşturabildiler.

Arıcılık gibi diğer yan faaliyetler. tuz üretimi ve

balıkçılık da dikkate alınmayı hak ediyor. Arıcılık yaygın olarak uygulanıyordu çünkü şeker kamışı yetiştirilmeden önce mevcut tek tatlandırıcı baldı. Çok sayıda çiçeğe ihtiyaç var

179 Kuzeybatı Frigya'daki dağlık otlakların kullanımı için bkz. Laurent. La Vie merveilleuse, s. 85.

180 Cecaumenos, Strategicon. s. 68-9: Gyoni. Balkan Ulahlarının yaylacılığı

Orta Çağ'da ics, s. 34.

181 Lavra. Ben hayır. 66; Rouillard. 'Ulah çobanlarının ondalığı', s. 779-86.